Boomsoorten leiden naar menselijke activiteit

Volgens Ter Steege, tevens hoogleraar Tropical Forest Diversity and Tree Traits aan de Vrije Universiteit, is deze menselijke invloed dus niet alleen terug te vinden in de archeologie maar ook in de samenstelling van het bos. 'Er zijn 85 soorten waarvan we zeker weten dat ze door mensen gekweekt en verbeterd zijn. Deze gedomesticeerde soorten komen veel meer voor op plekken waar ook archeologische vondsten gedaan worden. Die aanwezigheid neemt af naarmate men zich van een vindplek verwijdert.'

Ter Steege denkt dat de bomen en zaden door mensen werden meegenomen. 'Waarschijnlijk omdat ze waardevol waren, zoals bijvoorbeeld cacao of de paranoot. Ze zijn vermoedelijk ook verhandeld met mensen die deze planten nog niet hadden.'

Archeologie met een boomsurvey

Door concentraties van deze boomsoorten te zoeken kunnen we mogelijk ook oude of nog bestaande nederzettingen vinden, zegt Ter Steege. 'Op dit moment wordt er gekeken of dat met satellietbeelden mogelijk is. Maar ook bos-inventarisaties die veel van deze soorten aantreffen kunnen leiden naar archeologische overblijfselen. Er zijn plekken bos waarvan we dachten dat ze onverstoord waren, maar die nu toch door mensen beïnvloed lijken te zijn.'

Het Amazone gebied heeft een enorm oppervlak van 5,5 miljoen vierkante kilometer; 132 keer Nederland. Volgens Steege is er pas sinds 2010 begonnen met alle bos-inventarisaties bij elkaar te zetten. 'Vanaf 2013 konden we een overzicht maken en schatten dat er ongeveer 16.000 soorten voorkomen. Daarvan vormen 227 de helft van alle aanwezige bomen in de Amazone, waarvan de 85 volgens archeologen misschien zo wijdverbreid zijn omdat ze door mensen zijn gebruikt.'

Inzicht helpt Amazone te beschermen

'Het aantal Indianen wat nu nog in de Amazone woont is ongeveer vijf procent van wat er voor Columbus woonde', meent Ter Steege. 'Heel veel van deze stammen zijn nog afhankelijk van deze soorten. Dat gegeven kan ons helpen om het bos beter te beschermen.'