Veel schoolgebouwen in Nederland zijn verouderd of in slechte staat. Door de coronacrisis kwam vooral de luchtkwaliteit van scholen onder een vergrootglas te liggen. Minister Arie Slob van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen wil dat alle Nederlandse schoolgebouwen minimaal voldoen aan de wettelijke eisen voor een gezond binnenklimaat, maar het geld dat daarvoor nodig is laat nog op zich wachten.
IJskoud en ongeventileerd
De signalen zijn al langer bekend en ze waren voor CDA-Kamerlid Michel Rog vorige maand al aanleiding voor schriftelijke vragen aan Slob over de beschikbaarheid van het benodigde geld. 'Die vragen zijn helaas nog steeds niet beantwoord, terwijl leraren en leerlingen in ijskoude en ongeventileerde schoolgebouwen. Dit is echt niet goed. Gelukkig hebben we hier deze week een debat over en ik wil helder hebben wanneer die 360 miljoen euro beschikbaar komt.'
Terwijl ook het aantal besmettingen op de scholen toeneemt is het volgens Rog nog altijd verantwoord om de scholen open te houden. 'Het is voor de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen belangrijk en we willen niet dat ze grote leerachterstanden oplopen. Maar dan hebben we wel de verantwoordelijkheid dat de gebouwen op orde zijn. Dat is een verantwoordelijkheid van de politiek, maar ook van de schoolbesturen en gemeenten.'
Luister terug | Maurice de Hond: Deltaplan ventilatie nodig om tweede golf te remmen'
Scholen moeten erop kunnen rekenen dat ze uiteindelijk 30 procent van het bedrag terugkrijgen, zegt Rog. 'We moeten onze verantwoordelijkheid nemen richting het onderwijspersoneel en de leerlingen. Er wordt les gegeven in omstandigheden die we in Nederland niet moeten accepteren. Ik vind het echt erg, zeker als ik zie dat in omliggende landen wél meteen luchtreinigers worden geïnstalleerd en een goed gesprek plaatsvindt met brancheverenigingen voor binnenklimaat.'
Overheidssubsidie
Het advies om ten minste te voldoen aan de wettelijke eisen voor een gezond binnenklimaat kwam nadat het RIVM aangaf dat ventilatie niet alleen noodzakelijk is om je goed te kunnen concentreren in de klas, maar dat het ook kan helpen om de overdracht van luchtweginfecties te beperken. Een subsidie van 360 miljoen euro moet voldoende zijn om tot 30 procent van de investering van scholen en gemeenten te vergoeden.
Luister terug | Wetenschap Vandaag | Hoe virus-dna zich verspreidt over de ziekenhuisafdeling
Volgens Wouter Wijma, voorzitter van branchevereniging Binnenklimaat Nederland, ligt de aanvraag van nieuwe ventilatiesystemen nagenoeg stil. De branchevereniging ziet sinds augustus weinig ontwikkeling. ‘We zien dat er achter de schermen wel iets gebeurt. Er worden bijvoorbeeld plannen gemaakt of er wordt informatie ingewonnen, maar concrete aanvragen blijven uit.’
Lees ook | Stosslüften lijkt hét Duitse wapen tegen aerosolen
Volgens Wijma zijn scholen zich wel degelijk bewust van het belang van maatregelen, om aanspraak te maken op de subsidie. 'Heel simpel: als ik een schoolgebouw van zo'n tien lokalen wil voorzien van ventilatie, voor 15.000 tot 20.000 per lokaal, scheelt het wel degelijk of je daar 30 procent van terugkrijgt. Het maken van een goed plan neemt veel tijd in beslag. Maar er is geen twijfel over mogelijk dat er veel meer ventilatiesystemen waren geplaatst als de subsidie al beschikbaar zou zijn.'
Dure ventilatiesystemen
De Algemene Vereniging van Schoolleiders bevestigt aan BNR dat scholen de aanschaf van ventilatiesystemen in sommige gevallen uitstellen. Volgens Petra van Haren hebben scholen inderdaad geen geld om dure ventilatiesystemen aan te schaffen en speelt het geld van de overheid hierin een belangrijke rol, mede door 'doordecentralisatie': eerst waren gemeenten verantwoordelijk voor onderhoud van een school, maar dat werd overgeheveld naar de schoolbesturen.'
Maar extra geld zat er volgens Van Haren niet in, waardoor het geld voor groot onderhoud stomweg ontbreekt. 'Dan weet je dat je niet het geld hebt om de luchtkwaliteit op orde te brengen, omdat de gewone materiële bekostiging achterblijft bij wat er nodig is. Het enige alternatief is dat je dat weghaalt uit lestijd voor kinderen en dat doet natuurlijk geen schoolleider of bestuurder. 'Ik begrijp best dat scholen wachten tot in ieder geval die 30 procent er is.'
Regeling vertraagd
Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen bevestigt aan BNR dat de regeling is vertraagd. De woordvoerder laat weten dat het opstellen van de regeling meer tijd kost dan van te voren werd verwacht. Vanaf 1 januari kunnen scholen en gemeenten een aanvraag indienen, en dat is een maand later dan gepland.
Lees ook | Politiek wil scholen openhouden
Bij meer dan de helft van de scholen is het onderzoek overigens nog niet afgerond, waardoor het percentage scholen die niet aan de eisen voldoen nog flink kan toenemen. Binnenklimaat Nederland denkt dat het al gauw om tweeduizend gebouwen gaat. Steeds was er wel een reden om het verbeteren van de luchtkwaliteit op de lange baan te schuiven: thuisonderwijs, anderhalvemeterregels en onderzoek van het ministerie, met advies van het RIVM, zegt Wijma.
