De universiteiten voelen zich gedwongen actie te ondernemen om de studenten uit het door oorlog verscheurde land te helpen, omdat een regeling vanuit Den Haag uitblijft.
Alle veertien universiteiten in Nederland verlagen het collegegeld voor deze groep voor aanstaand studiejaar naar 2.209 euro, hetzelfde bedrag dat Nederlandse studenten betalen. Nu betalen Oekraïense studenten nog het zogenaamde instellingscollegegeld, wat meestal ergens tussen de 10.000 en 15.000 euro ligt.
'Het is belangrijk om snel zekerheid te bieden aan aspirant-studenten die gevlucht zijn uit Oekraïne, juist omdat ze in zo'n onzekere situatie verkeren', zegt Pieter Duisenberg, voorzitter van Universiteiten van Nederland. Oekraïne is ondertekenaar van het Bologna-akkoord, wat betekent dat studiepunten van Oekraïense studenten hier erkend worden. Omdat het land geen onderdeel uitmaakt van de Europese Economische Ruimte komen zij echter niet automatisch in aanmerking voor een verlaging van het collegegeld.
Het Nederlandse hoger onderwijs ging kort na het uitbreken van de oorlog al over de kwestie in gesprek met minister van Onderwijs Robbert Dijkgraaf. In maart volgde een brandbrief namens de universiteiten, hbo’s en de Stichting voor Vluchtelingstudenten (UAF). Toch bleef actie van de kant van de minister uit.
Motie
Vorige maand dienden Tweede Kamerleden Kati Piri (PvdA) en Caroline van der Plas (BBB) daarom een motie in om de minister aan te zetten alsnog een regeling te treffen. Minister Wiersma beloofde de Tweede Kamer toen dat die er ‘spoedig’ zou komen, maar tot nu toe gebeurde dat niet. De motie werd afgeraden door de minister en strandde in de Tweede Kamer.
Ruben Puylaert, woordvoerder van Universiteiten van Nederland, noemt de gang van zaken ‘frustrerend’. Volgens de koepelorganisatie verkeren veel Oekraïense studenten die nu al in Nederland studeren in financiële nood en zal de verlaging van het collegegeld niet voldoende zijn om hen het aankomend studiejaar door te helpen.
Leefgeld
De universiteiten willen daarom dat de overheid studenten van leefgeld gaat voorzien. Momenteel hebben de universiteiten hiervoor beschikking over een noodfonds, maar nu de oorlog langer duurt willen de universiteiten dat de overheid deze taak weer op zich neemt.
Hoeveel studenten precies profijt zouden kunnen hebben van de regeling is onbekend. Volgens Universiteiten van Nederland schreven voor het uitbreken van de oorlog tussen de 130 en 180 Oekraïense studenten zich jaarlijks in aan Nederlandse universiteiten. Hoe dit getal zich nu gaat ontwikkelen is onduidelijk.
Of het hoger beroepsonderwijs eenzelfde collegegeldverlaging gaat doorvoeren, is nog niet bekend. Een woordvoerder van de Vereniging Hogescholen laat weten dat ‘de discussie speelt’, maar dat er nog geen besluit over de kwestie is genomen.
De Minister van Onderwijs, Robbert Dijkgraaf, laat via een woordvoerder weten dat hij 'de zorgen van de instellingen onderschrijft' en hun betrokkenheid waardeert. Het ministerie benadrukt ook dat er al 3.5 miljoen euro beschikbaar is gesteld aan de universiteiten ten bate van Oekraïense studenten. Voor studenten die hier na de oorlog kwamen kijkt 'het ministerie nog of een lager collegegeld wellicht past bij de verblijfsvergunning'.