Honderd miljoen euro hebben we al overgemaakt aan het Italiaanse AnsaldoBreda. Als voorschotje. Zo, op de rekening. Onze zuiderburen waren nog zo slim om het geld te storten op een garantierekening. Geen treinen, geen geld voor de Italianen. Die Belgen zijn zo dom nog niet.
Het gevecht over onze honderd miljoen moet pas beginnen. Misschien krijgen we het terug, misschien ook niet. Een kwestie van 'gewoon eventjes terugboeken' wordt het sowieso niet. Gisteren maakte AnsaldoBreda al duidelijk de imagoschade die ze hebben opgelopen te willen verhalen.
We hebben meer verloren. De kosten voor de vijf jaar vertraging, de mankementen, de vervangende maatregelen… Volgens vervoerseconoom Bert van Wee van de TU Delft heeft het de staat tot nu toe een half miljard euro gekost. En dat verlies kan volgens hem nog oplopen tot het dubbele.
Alleen al de kosten voor de aanleg van de hogesnelheidslijn waarover de trein moest rijden waren 7,2 miljard euro.
Ja, dat leest u goed.
7,2 miljard euro voor een spoor waar nu af en toe een normaal treintje op toeft. Een treintje dat prima op het reguliere spoor zou kunnen rijden.
Wat wrang is, is dat het allemaal voorkomen had kunnen worden.
In 1999 schreef de toenmalige minister Netelenbos een Europese aanbestedingsprocedure uit om over de hogesnelheidslijn te rijden. Onderdeel daarvan is het traject Amsterdam-Rotterdam, het hart van onze spoorwegennetwerk. De NS wilde dat niet kwijt aan een buitenlandse partij en dus deed het een bod waar geen concurrent tegenop kon. In een consortium met de KLM - de High Speed Alliance – werd bijna het dubbele bedrag van de buitenlandse mededingers geboden. De jaarlijkse concessiekosten kwamen na wat onderhandelingen neer op 148 miljoen euro. De Belgische Spoorwegen waarschuwden. Ambtenaren waarschuwden. NedTrain waarschuwde. Nederland ging door.
Het leek niet alleen onrealistisch, het was het ook. In 2009 moet de High Speed Alliance gered worden door de staat.
Negen ministers en vijf staatssecretarissen hebben het Fyra-dossier behandeld. Het is verworden tot een hoofdpijndossier. Minister Schultz zag het falen ervan waarschijnlijk al aankomen, want als ze wist dat het een succes zou worden, had ze het vast niet in de portefeuille van staatssecretaris Mansveld gestoken .
In 2004 werden de eerste bestellingen geplaatst voor de Fyra. In 2012 konden de treinen pas worden gebruik. Ruim acht jaar later.
Doet dit u ook ergens aan denken?
Mij ook. Aan nog zo'n ambitieus toestel. De JSF. Hopen dat die het straks, áls het allemaal nog doorgaat, het langer volhoudt dan een maand.