Column Jan Postma | De bijvangst van Boston

Het zijn beelden waar de scenarioschrijvers van Homeland en 24 met open mond naar zullen hebben gekeken. Alle 620 duizend inwoners van Boston zitten angstig opgesloten. Buiten kammen negenduizend agenten, militairen en speciale eenheden systematisch de verlaten straten af. Boven de stad cirkelen blackhawks. Op zoek naar een jongen die medeverantwoordelijk is voor het doodschieten van een agent, mogelijk een overval, een car jacking, en twee bommen, 3 doden en 170 gewonden.

Boston was een paar dagen lang oorlogsgebied. Sinds 11 september 2001 was het spook van terrorisme niet meer zo aanwezig in de Verenigde Staten. Maar waar in 2001 de aanslagen zelf voor grote impact zorgden, was het nu vooral de klopjacht na de aanslag die op het Amerikaanse gemoed speelde. Het enge van 11 september was dat Amerika werd aangevallen met wapens (vliegtuigen) uit het eigen dagelijks leven. Het enge van Boston was dat Amerika werd aangevallen door Amerikanen, eigen mensen. U bent niet langer veilig in suburbia. De dader kan uw buurman zijn.

Natuurlijk, de aanslag in Boston had niet de impact van 9/11. Daarvoor was de omvang te klein. Maar de klopjacht in Boston heeft wel de Amerikaanse collectieve mindset, net als in 2001, bijgesteld. Dat merkt ook president Obama. Twee van zijn belangrijkste paradepaardjes worden er door beïnvloed.

Als het gaat om immigratiewetgeving bijvoorbeeld. De Tsarnajev-broers waren relatief nieuwe Amerikanen. Ze zijn etnische Tsjetsjenen, maar groeiden  vanaf 2002 op in de VS. De komende weken wordt geprobeerd nieuwe immigratiewetgeving door een verdeeld Congres te loodsen. Een generaal pardon voor illegalen en hervormingen voor immigranten leken dichtbij. Maar snel na de aanslag stelden Republikeinen en Democraten voorzichtige, maar duidelijk gerichte vragen die duiden op ‘second thoughts’. Had dit voorkomen kunnen worden met strengere immigratieregels, en is dit wel het moment om de regels juist te versoepelen? De bommen in Boston zijn de eerste grote test voor de immigration reform bill.

Maar de gebeurtenissen in Boston overschaduwen ook de discussie over strengere wapenwetgeving. Donderdagnacht schoten de broers Tsarnajev een politieagent dood. Diezelfde nacht werd ook de oudste broer Tsarnajev waarschijnlijk al dodelijk geraakt. Volgens de politie in Boston zijn er die nacht tweehonderd tot driehonderd schoten afgevuurd.   

Voorstanders van strengere wapenwetgeving zullen zeggen dat dit allemaal niet gebeurd was als de broers geen wapens hadden kunnen krijgen. Maar tegenstanders lijken voorlopig een sterkere zaak te hebben. Angst is altijd goed voor de wapenlobby. En zoals een pro-gun activist uitlegt: Als je vastzit in je huis, en er sluipt buiten een terrorist rond. Wat is het enige waar je dan je gezin mee kan beschermen?

Boston zou het laatste zetje kunnen betekenen voor de door Obama zo vurig gewenste nieuwe wapenwetgeving. Het eerste zetje kwam een dag voor de grote klopjacht. Obama hield een emotionele speech in the Rose Garden van het Witte Huis. De Senaat had tegen strengere controles voor potentiële wapeneigenaren gestemd. Obama was zichtbaar teleurgesteld en boos. Negentig procent van de Amerikanen wilden de wetgeving, maar negentig procent van de Republikeinen stemde tegen. Zijn getergde blik sprak boekdelen. Hier voelde de president dat de raderen tot stilstand kwamen.

Na de aanslag in Boston reageerde Obama zoals presidenten horen te reageren na een ramp. Even was hij niet de politicus, maar de man die de natie moet troosten. Hij staat boven de partijen, en kiest voor het land.  Soms gaan de partijen hier in mee, en zorgt een nationale ramp zo voor ongekende politieke daadkracht. Na 11 september 2001 kon Bush heel veel gedaan krijgen. De elkaar altijd tegenwerkende Republikeinen en Democraten probeerden elkaar te overtreffen in patriottisme, en streefden zo voor even dezelfde doelen na. Anno 2013 bleek de moordpartij in Newtown niet genoeg om Republikeinen en Democraten bij elkaar te brengen.  Met de nieuwe ramp in Boston lijkt dat momentum voorlopig helemaal ver weg.

Jan Postma

--------------

Jan Postma is Amerikanist en volgt voor BNR de Amerikaanse politiek. Volg jan op twitter: @_janpostma_