Column Jan Postma | Nomineren kun je leren
Het jachtseizoen is geopend. Jack Lew minister van Financiën, Chuck Hagel minister van Defensie, John Brennan CIA-chef en John Kerry minister van Buitenlandse Zaken. De namen zijn bekend, en dus begint voor een paar van deze kandidaten een periode van peentjes zweten.
De reacties van de Republikeinen, het graven van de media, een grillsessie en een stemming door de Senaat staan nog tussen hen en de gedroomde nieuwe baan. En dat blijkt nuttig.
Het is een sollicitatieprocedure die zo verkeerd af kan lopen. Het meest recente voorbeeld hiervan is Susan Rice. Zij was de gedoodverfde opvolger van Hillary Clinton als minister van Buitenlandse Zaken. Maar de Republikeinse inquisitie kwam ertussen. Terecht of niet, de gang van zaken rond de aanslag op de ambassade in Benghazi, werd Rice fataal. De aanval kwam van rechts: van het conservatieve Fox News, van John McCain, van vrijwel alles wat Republikeins is.
Ook de nieuwe genomineerden kijken angstig naar rechts. Al zal John Kerry zich weinig zorgen maken. Hij heeft veel ervaring als het gaat om buitenland beleid en ligt goed bij beide partijen. Hij mag vrijwel zeker de permanente jetlag van Clinton overnemen. Voor Jack Lew werd ook niet veel weerstand verwacht. Maar hij kan zijn borst natmaken. De Republikeinen beloofden bij het noemen van zijn naam meteen een ‘agressieve campagne’ tegen zijn benoeming te gaan voeren.
John Brennan ligt onder vuur bij Republikeinen omdat hij te soft zou zijn. Democraten zijn dan weer kritisch omdat hij onder Bush betrokken was bij waterboarden. Bovendien was hij onder Obama een van de mannen achter de ‘kill lists’ en de drones. Ook vinden sommige Republikeinen dat de nieuwe baas van de CIA pas benoemd mag worden als er duidelijk is over wat er precies in Benghazi is gebeurd.
De beoogde minister van Defensie lijkt het zwaarste gevecht te moeten gaan leveren. Chuck Hagel is Republikein, maar niet een waar Republikeinen van houden. Te mild tegen Iran, te kritisch tegen Israël en teveel een ‘loner’. De Democraten zijn dan weer niet blij met zijn onvriendelijke opmerkingen bij de benoeming van een openlijk homoseksuele ambassadeur in de jaren negentig. Het is onduidelijk of Hagel een meerderheid gaat krijgen in de Senaat. Zijn eigenzinnige houding heeft hem onder senatoren niet veel vrienden opgeleverd.
De nominatieprocedure is een publiek debat waarin tot in detail wordt gekeken naar de plus- en minpunten van de kandidaat. Dat deze discussie soms doorslaat in het verdeelde Washington is dan geen verrassing. Maar het is nuttig. Na de screening door het Witte Huis en de veiligheidsdiensten, is het de derde, meer transparante ronde in het sollicitatieproces.
Wat een verschil met Nederland. Achter gesloten deuren wordt een minister of staatssecretaris gekozen. Daarna begint alleen in sommige gevallen bescheiden graafwerk van journalisten. Maar aan de bewindspersoon zitten we dan al vast. En dus moet een Co Verdaas al na een paar weken weggestuurd worden, als een jongste bediende die zijn proeftijd niet haalde omdat hij over zijn CV heeft gelogen.
Ook de situatie rond staatssecretaris Weekers had voorkomen kunnen worden. Dan was er vóór zijn benoeming een nummertje gemaakt van dat billboard in Limburg en zijn banden met Jos van Rey. Nu zit er een beschadigde staatssecretaris op financiën. Het maakt eigenlijk niet meer uit of hij echt corrupt is. Als er maar genoeg met modder wordt gegooid, blijft er altijd wel iets kleven, aan Weekers en aan Rutte, analyseerde onze eigen Hugo Reitsma al.
Net zoals de Benghazi-modder aan Rice bleef plakken. Maar de modderspetters waren voor Obama beperkt, omdat Rice zich voor een benoeming terugtrok. Het nomineringsproces is als gezegd, grotendeels een politiek spelletje geworden in de loopgraven van Washington, net zoals ook de debatten over en met Weekers een politiek spelletje waren. Maar in de VS spelen ze dat spelletje tenminste aan de voorkant. Dat is wel zo overzichtelijk.
Het is geen garantie voor succes, want zelfs de baas van de CIA heeft wel iets te verbergen. David Petraeus moest opstappen vanwege een buitenechtelijke affaire. Dat is wel wat sappiger dan een billboard in Limburg of een paar foute declaraties. Ook op dat punt kunnen we nog wel wat van de VS leren.
Jan Postma
--------------
Jan Postma is Amerikanist en volgt voor BNR de Amerikaanse politiek. Volg jan op twitter: @_janpostma_
