Column Ben van der Burg | Armoede bij de Hema

Tien uur liepen we naar de schuur. Daar zaten we een kwartier zwijgend bij elkaar. Naast de koffie had mijn moeder water klaarstaan, ook had ze voor de Westlanders boterhammen gesmeerd. De gastarbeiders moesten zelf voor eten zorgen. Het woord discriminatie gebruikten we in onze regio niet.

Ik hoefde geen Nike Airs
Half één, als de temperatuur onder het glas tot ver boven de 30 graden was gestegen, stopten we. We hadden vervolgens nog de hele middag om te sporten. Mijn vriendje verdiende drie gulden per uur. De pauzes kreeg hij doorbetaald. Ik kreeg geen geld voor mijn werk. Dat was ook niet nodig, ik had immers alles wat een jonge tiener wenste. Het was daarnaast belangrijker dat je deel uitmaakte van het familiebedrijf en daar je bijdrage aan kon leveren. Het bezitten van nieuwe Nike Airs (die hoge witte met een rode swoosh), kwam op de tweede plaats.

“Het is hier geen luilekkerland”
Ik moest aan mijn jeugd met mijn vriendje denken toen ik het bericht van de Hema las. ‘In zijn pogingen kosten te besparen wil Hema de betaalde pauzes van werknemers in bakkerijen, distributiecentra en winkelfilialen schrappen.’ Mijn vader hamerde er ook altijd op dat we niet te lang tijdens onze koffietijd moesten blijven hangen. “Het is hier geen luilekkerland,” hoor ik hem nog lachend zeggen. Ondertussen keek hij niet op een paar minuten meer of minder pauze. “Als die paar minuten langer koffiedrinken wat zou uitmaken, dan doen we hier met zijn allen iets fundamenteels verkeerd,” hoor ik hem ook nog zeggen. Deze twee uitspraken vonden we niet inconsequent. Het gaf voor ons juist de balans aan tussen efficiëntie en snappen wat de kern is van wat we deden. In ons geval mooie bloemen laten groeien.

Fundamenteel verkeerd bezig zijn
De Hema slaat de plank volledig mis met het schrappen van de betaalde pauzes. In het FD stond een aardige rekensom. Met de kwartiertjes pauze die de 4.340 fte’s nu door gaan werken, komen er jaarlijks een kleine 500 duizend arbeidsuren vrij. Voor die uren hoeft de Hema geen flexwerkers meer in te huren. Met het gemiddelde uurloon zou de Hema vervolgens een besparing van 18 miljoen euro per jaar bereiken. De Hema wil met een omzet van 1,1 miljard  en een verlies van 16,4 miljoen euro in 2013 haar rendement verbeteren door pauzes niet door te betalen. Dan doe je iets fundamenteels verkeerd.

Zoeken ze het in de vorm 
De Hema verdedigt de maatregel door er op te wijzen dat concurrenten ook niet doorbetalen bij pauzes. "De huidige regeling is niet marktconform." Dat is juist een reden de werknemers wel door te betalen. De bedrijfskundigen die dit verzonnen hebben, leerden ooit dat een bedrijf zich moet onderscheiden van de concurrentie. Krijgen ze hier een middel in handen, maken ze er geen gebruik van. De Hema gaat het onderscheid zoeken in de vorm. De winkels kregen een metamorfose. Ook belangrijk.

Natuurlijk hoort bij een verandering een hippe term: Operatie Make Over. Deel je de besparing van 18 miljoen euro op het aantal winkels van de Hema, dan kun je voor slechts 15 duizend euro verbouwen in iedere winkel. Daarvoor zet je het welzijn van duizenden mensen op het spel. Wat een armoede.