Column Ben van der Burg | Ontslaan van de zwakste 10 procent

Mijn vraag ontstond door het nieuwsbericht dat Microsoft 18.000 mensen ontslaat. Het bericht kwam niet als een schok omdat de nieuwe topman Nadella al eerder aankondigde te willen bezuinigen. Zijn aangekondigde operatie gaat weliswaar tussen de 1,1 en 1,6 miljard dollar kosten. Uiteindelijk heeft Microsoft dat in een jaar terugverdiend. Met een gemiddeld salaris van, 100 duizend dollar besparen ze 1,8 miljard dollar op salariskosten. De meeste ontslagen, 12,5 duizend, vallen bij de telefoontak Nokia.

Geen winnaars zonder verliezers
Microsoft paste de methode lang toe dat de minst presterende 10 procent werd vervangen door betere mensen. Deze methode bracht echter een probleem met zich mee. Dat ontstond doordat managers bouwden aan het beste team van de wereld en dan toch aan het einde van het jaar afscheid moesten nemen van een paar mensen. Dat veroorzaakte onrust, het vertrouwen werd ondermijnd en de sfeer werd aangetast. Je kan trouwens alleen maar beter zijn als de ander slechter is. Dus een betere werknemer heeft ook een mindere collega nodig, omdat hij anders niet de beste kan zijn. Geen winnaars zonder verliezers. Je creëert daarmee een ratrace waar alleen de wet van de sterkste geldt.

Louis van Gaal is de beste
Ik vertelde mijn collega dat het juist draaide om de krachten van een ieder complementair te maken. Iedereen kan zo zijn briljante eigenschappen optimaal gebruiken, doordat zijn mindere eigenschappen worden opgevangen door het team. Mijn collega betoogde dat er altijd een zwakke schakel in een team bestaat, die je moet vervangen. Hij refereerde aan het Spaanse voetbalelftal dat niet voldoende doorselecteerde en er snel uitlag op het wereldkampioenschap. Hij refereerde aan Louis van Gaal die dat wel deed en derde werd met zijn team. Ik vertelde dat het vervangen van de zwakste schakel niet wil zeggen dat de nieuwe zwakste schakel sterker is, dan de zwakke schakel die vervangen is. Door de groepsdynamiek kan de nieuwe zwakke schakel veel zwakker geworden zijn.

Situationeel handelen
We kwamen tot het compromis dat het afhankelijk is van de situatie. Heb je een voetbalteam dan kun je makkelijk doorselecteren. Het zijn elf ik-bv’tjes die als team een prestatie moeten leveren. Als een minder ik-je op de bank terechtkomt, dan maalt niemand daarom. Bij een onderzoeksteam moet alle energie gaan naar ontdekkingen, dan moet niemand bang zijn dat een collega zijn werk overneemt. Bij een productieteam kan het weer minder kwaad om door te selecteren. Bij een creatief team daarentegen moet je in alle openheid jezelf blootgeven, addertjes onder het gras belemmeren dan de uitkomsten.

Apple en Google denderen door
Vaak zie je dat een managementmethode door wordt gevoerd voor alle situaties. Zonder specifiek te kijken, wat moet er nu echt gebeuren. Microsoft wil kosten besparen, dus grijpen ze naar het middel: mensen ontslaan. De koers van Microsoft steeg met 3,4 procent na het bekendmaken van het nieuws. Iedereen gelukkig. Nu begint het echter pas. Welke schakels worden eruit gehaald? Dat bepaalt of bijvoorbeeld het aandeel mobiele telefoons dat op het Windows besturingssysteem draait voet aan de grond gaat krijgen of dat het een belofte blijft. Ondertussen denderen Apple en Google door.