'Én veiligheid én privacy’
Je kunt boer Cheng met een gerust hart een modelburger noemen. Hij kwam nooit in aanraking met justitie, is plichtsgetrouw en leeft in ‘harmonie’. Tijdens de ‘ethische kredietcontrole’ haalde hij 94 van de 100 kredietpunten.
De plaatselijke bank doorzocht de databases van politie, de belastingdienst, het wijkkantoor en het regionale Bureau voor Openbare Betrouwbaarheid. Cheng krijgt ondanks zijn karige bezittingen en geringe inkomen een flinke lening. Had Cheng ooit een scheve schaats gereden door bijvoorbeeld zijn hond niet aangelijnd uit te laten, dan zou hij van de rode lijst op de zwarte lijst zijn gekomen.
Ik moest aan dit verhaal uit de NRC denken toen deze week de Eerste Kamer instemde met de onzalige aftapwet. De Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten regelt dat de AIVD en MIVD voortaan op grote schaal ‘ongericht’ communicatie over de kabel kunnen aftappen. Volgens onze bewindslieden is dat nodig in een tijd van terrorisme en cyberaanvallen.
Dankzij de wet mag de overheid onbeperkt onze data verzamelen, waarna het langzaam de bruikbare informatie eruit filtert. De data mogen ze drie jaar bewaren. Ze gaan het delen met buitenlandse inlichtingendiensten. Dat ook modelburgers met aangelijnde honden door een AIVD medewerker afgetapt wordt, nemen we voor lief. Onze veiligheid staat voorop.
Ik vergeet nooit wat een beveiligingsexpert me ooit vertelde. Overheden zeggen dat ze aftappen vanwege terrorismegevaar. Maar doden door terrorisme vallen vooral in het Midden-Oosten. In West-Europa is de kans best klein dat je slachtoffer wordt. Aftappen doen ze vooral uit economische en politieke motieven. Hij haalde verkiezingsmanipulaties in de US als voorbeeld aan. In hoeverre dit verhaal klopt, weet ik niet. Ik ga in ieder geval ver mee met zijn redenering.
De aftapwet bracht me ook bij hoogleraar computerbeveiliging Bart Jacobs. Hij betoogde een paar maanden geleden dat politici graag spreken over de balans tussen privacy en veiligheid waarvoor we moeten kiezen. Jacobs spreekt de balans tegen. Hij ‘wil én veiligheid én privacy. Niet of-of, maar en-en.’ Nu gaat de aftapwet ten koste van mijn privacy en dat wil ik niet.
Demissionair minister Plasterk, omdat hij ook een succesje nodig heeft, verdedigt zich door te stellen dat een onafhankelijke toetsingscommissie de kabeltaps vooraf moet toetsen. Waarna je een werkgroep krijgt die de toetsingscommissie controleert. Voordat een speciaal privacycomité de werkgroep heeft gebrieft.
Onze privacy loopt gevaar. Je kunt je schouders ophalen. Maar dan bezoek je uit nieuwsgierigheid een website waar jihadisten zich begeven. Op zaterdagochtend haal je potgrond voor de tuin en zondag staan ze bij je op de stoep. Natuurlijk zal het zo’n vaart niet lopen. Maar die woorden lees ik regelmatig in onze geschiedenisboekjes.
Ben van der Burg
IT-ondernemer en oud-topschaatser Ben van der Burg richt zijn kritische blik op de toekomst en verrast met prikkelende observaties
