Maar nu duidelijk wordt dat de twee coalities een soort proxy-oorlog tegen elkaar voeren, moeten kabinet en Tweede Kamer het debat over deelneming aan de oorlog heropenen. Nederland besloot de bombardementen op doelen van IS uit te breiden tot Syrië, met drie argumenten: het verzwakken van IS, solidariteit met Amerika en andere coalitiepartners, en de hoop dat er in Genève vredesoverleg op gang zou komen. Dat Geneefse overleg ging na een dag alweer mis, vooral omdat Rusland rebellen bleef bombarderen die wij als bondgenoten beschouwen. Maar er bleef een sprankje hoop.
Nu is duidelijk dat de situatie totaal anders is. Het leger van Assad is, met steun van Hezbollah, Iran en de Russische luchtmacht, een massaal offensief begonnen dat op weg is door te stoten tot de Turkse grens. Dat heeft vrijwel niets meer met IS te maken. Rusland en Iran steunen – openlijk en meer dan ooit – Assad. De strategie is duidelijk: deze coalitie wil dat Assad de oorlog wint.
De coalitie onder Amerikaanse leiding heeft steun van Turkije, de Golfstaten en westerse landen zoals Nederland. Saoedi-Arabië en Turkije overwegen grondtroepen te sturen. Hun strategie is niet in de eerste plaats het verslaan van IS, maar het neutraliseren van de opmars van de Syrisch-Iraans-Russische coalitie. Zij willen dat Assad de oorlog verliest. Twee coalities met een eigen agenda. Dat is een wespennest, een politieke draaikolk waarin de Nederlandse strategie – strijden tegen het kalifaat – dreigt te worden meegezogen.
Ik begrijp best dat kabinet en Kamer niet zomaar een besluit om oorlog te voeren terugdraaien. Maar de snelle verandering van feiten en omstandigheden zou aanleiding kunnen zijn om in elk geval nu al vast te stellen om de missie niet te verlengen als die van de zomer afloopt. Tijd om het Canadese voorbeeld te volgen. Dat land haakt deze maand af. Inpakken en wegwezen is geen schande, en de 200.000 euro die de missie per dag kost, kunnen we prima gebruiken. Voor vluchtelingenopgang, of zoiets.