Column Bernard Hammelburg | Atoombom? Duik achter een boom
Vijftig jaar geleden dreigde een nucleair Armageddon. Amerika en Rusland stonden op het punt een kernoorlog te beginnen, omdat de Sovjets in het geheim raketten op Cuba hadden geplaatst.
De toenmalige paramilitaire dienst Bescherming Bevolking leerde kinderen op Nederlandse scholen en hun ouders om zich teweer te stellen. Zodra het luchtalarm klonk, moesten wij onder eettafel of schoolbank gaan zitten, bij voorkeur met een omgekeerde soeppan op ons hoofd. Of je dook, zodra je de lichtflits van de atoombom zag, achter een boom. Iedere burger ontving een folder, en het werd echt geoefend. We hebben nooit kunnen achterhalen welke naïeve idioot deze absurde onzin schreef.
Tijdens de 13 dagen durende krachtmeting tussen president Kennedy en partijleider Chroestjov hield de hele wereld de adem in – dat is echt waar. Maar naar nu uit vrijgekomen documenten blijkt, is dit het enige onderdeel van het verhaal dat waar is. De officiële lezing is dat Chroestjov bezweek onder de dreigementen van Kennedy: als de Sovjets de raketten niet uit Cuba zouden weghalen, zou Amerika ze eraf schieten.
In werkelijkheid onderhandelden de twee leiders achter de schermen rechtstreeks over een deal die voor beiden voordelig was. Chroestjov haalde de raketten weg uit Cuba, maar Amerika haalde in ruil daarvoor Jupiter-raketten weg uit Turkije, die voor de Sovjets minstens zo’n grote bedreiging waren als de Cubaanse raketten voor Amerika. Bovendien besloten ze tot het installeren van een hotline tussen het Kremlin en het Witte Huis, die tot op de dag van vandaag wordt gebruikt.
In deze herdenkingsweek schrijven veel Amerikaanse kranten over de les van de Cubaanse raketcrisis. Het conflict met Iran lijkt er erg op. De westerse landen, Israël en Saoedi-Arabië voelen zich bedreigd door de atoombom waaraan Iran werkt. Sergey Chroestjov, de zoon van Nikita en tegenwoordig hoogleraar in Amerika, zegt: “Ik denk niet dat Kennedy meer van mijn vader hield dan Obama van Achmadinedjad houdt. Maar ze zouden rechtstreeks met elkaar in gesprek moeten.” Klinkt logisch, en minder naïef dan die idioot die Nederlanders adviseerde om achter een boom te schuilen voor de atoombom.
Bernard Hammelburg
===
Bernard Hammelburg (hammelburg@bnr.nl) is buitenlandcommentator van BNR Nieuwsradio. Luister ook elke donderdag om 14.30 naar zijn vaste programma, BNR Bernard Hammelburg, met scherpe analyses over de internationale politiek en met prominente gasten.
