Column Bernard Hammelburg | Leugens en statistieken
Als de rechtse Amerikaanse media hun pennetjes in vitriool dopen en een nieuwe aanval op Barack Obama openen, moet je altijd uitkijken.
Maar toen vrijdag, op de hielen van het voor Obama desastreus verlopen verkiezingsdebat, onverwacht gunstige werkloosheidscijfers werden gepubliceerd, dacht ik – net als FoxNews – maak dat de kat wijs. De werkloosheid daalde over de maand september plots tot onder de magische acht procent. En dat niet alleen: het cijfer over augustus werd bijgesteld. Er waren niet 95.000 banen bijgekomen, maar bij nader inzien ruim 140.000. Jack Welch, oud-topman van GE, zei: “Die cijfers zijn gemanipuleerd; er hangt een luchtje aan.”
In één keer verstomden de negatieve kritieken op het slappe optreden van Obama, in zijn eerste debat met uitdager Mitt Romney. Logisch, want voor de Amerikaanse kiezer is het hebben, behouden of krijgen van een baan nog steeds veruit het belangrijkste onderwerp. En ook voor ons is het belangrijk, want als Amerika uit het dal kruipt volgt Europa.
De vraag is dus: wie heeft er gelijk? Zijn de cijfers opgepoetst en gelanceerd als strategische zet? Of gaat het echt beter? En dan wordt het lastig, want er blijken twee statistieken door elkaar te worden gehanteerd. De eerste is een onderzoek over het aantal banen dat bedrijven hebben gecreëerd. Het tweede is een onderzoek onder 55.000 gezinnen over de vraag of zij een baan hebben. Vaak hebben mensen wél een baan gevonden, maar parttime of ver onder hun niveau. De cijfers worden door elkaar gehusseld, en niemand – ook het ministerie van arbeid – kan uitleggen hoe dit nu precies zit.
Paul Krugman, econoom, Nobelprijswinnaar en columnist voor de New York Times, doet een poging het uit te leggen. Hij noemt het krankzinnig om aan de objectiviteit van de statistici te twijfelen. Waar het om gaat, betoogt hij, is de opwaartse trend. Klinkt mooi, maar in dit geval schaar ik mij de twijfelaars. Zoals de Amerikaanse satiricus Mark Twain zei – die de uitspraak ontleende aan de oneliners van de negentiende-eeuwse Britse premier Benjamin Disraeli: Er zijn drie soorten leugens: leugens, verdomde leugens en statistieken.
Bernard Hammelburg
===
Bernard Hammelburg (hammelburg@bnr.nl) is buitenlandcommentator van BNR Nieuwsradio. Luister ook elke donderdag om 14.30 naar zijn vaste programma, BNR Bernard Hammelburg, met scherpe analyses over de internationale politiek en met prominente gasten.
