Column Bernard Hammelburg | Tobben over drones
Net als Amerika en nog een hele reeks andere landen, heeft ook Nederland drones, onbemande vliegtuigjes.
De politie gebruikt ze, de Nederlandse strijdkrachten gebruikten ze in Afghanistan en er zijn zwaardere types in bestelling waarmee je raketten kunt afschieten. Op een paar Kamervragen na, is daar in ons land nauwelijks debat over.
In Amerika is dat wel anders. Aanleiding is de liquidatie van een Amerikaanse staatsburger in Jemen, waarbij de vraag is of je in een ander land je eigen burgers mag doden als je ze van terrorisme verdenkt, zonder fatsoenlijk proces. Ja, dat mag, zegt de regering Obama. De bredere vraag is of het niet immoreel is om met een vanuit een flipperkast bestuurde bommenwerper helemaal aan het andere eind van de wereld menselijke doelen uit te schakelen – van welke nationaliteit dan ook. Bovendien dood je, al richt je nog zo nauwkeurig, ook al gauw bosjes onschuldige omstanders. Het aantal toevallige passanten dat op die manier werd vermoord, loopt in de duizenden. President Obama, die alle doelen persoonlijk selecteert, erkent dat hierover deugdelijke wetgeving moet komen.
Ik begrijp de discussie, maar toch ook weer niet helemaal. De eerste oorlog waarin kanonnen werden gebruikt die verder schoten dan het oog reikte, was de Krimoorlog, van 1853-56, tussen Rusland aan de ene, en Engeland, Frankrijk en Turkije aan de andere kant. Vanaf dat moment is het idee dat je alleen maar doelen raakt die je met het eigen oog kunt zien verdwenen. Je kunt dat moment ook iets later kiezen, in 1915, toen Frankrijk het eerste gevechtsvliegtuig ontwierp, met als testpiloot Roland Garros. Het was een waardeloos barrel, en dus stapten de Duitsers naar het Nederlandse Fokker, dat het eerste goed werkende gevechtsvliegtuig bouwde. Reken maar dat de piloten echt niet alleen precies hun doelen raakten, om nog maar niet te spreken van de ene na de andere generatie bommenwerper die sindsdien is ontwikkeld. Tientallen miljoenen onschuldige mensen zijn door zulke monsters vermoord. En dan heb je ook nog wapens als de kruisraket, in feite niet veel anders dan de gespierde voorganger van de drone.
Kortom: waar gaat het nu precies om? Wat maakt het uit of de piloot in een vliegtuig zit of in een flipperkast? Onschuldige slachtoffers? Dat is vreselijk, en ieder normaal mens is daar tegen. Zodra de wereldvrede uitbreekt, is het probleem opgelost. Tot die tijd blijft het tobben.
Bernard Hammelburg
===
Bernard Hammelburg (hammelburg@bnr.nl) is buitenlandcommentator van BNR Nieuwsradio. Luister ook elke donderdag om 14.30 naar zijn vaste programma, BNR Bernard Hammelburg, met scherpe analyses over de internationale politiek en met prominente gasten.
