Column Bernard Hammelburg | Pas-de-deux in New York
In de beroemde wandelgangen en in het propvolle perscentrum van de Verenigde Naties ging het gisteren maar over één onderwerp: de handdruk. Het was bij het koddige af: staatshoofden, regeringsleiders, ministers en journalisten uit 193 landen keken er allemaal naar uit.
Zouden de Amerikaanse en Iraanse presidenten Obama en Rouhani elkaar de hand drukken? Zelden kreeg een politieke pas-de-deux zoveel aandacht. Uiteindelijk gebeurde het niet, maar in hun toespraken tot de algemene vergadering zeiden beide leiders dat ze lichtpuntjes zien. En ze gaven hun ministers van buitenlandse zaken opdracht om vandaag om de tafel te gaan zitten – inclusief een handdruk.
Wat betekent zo’n handdruk eigenlijk? De moderne geschiedenis staat bol van de voorbeelden, en sommige daarvan waren zwarte bladzijden. In september 1938 schudde de Britse premier Chaimberlain hartelijk de hand van Adolf Hitler, ter bezegeling van een niet-aanvalsverdrag waar de Britten met open ogen intrapten. Een jaar later volgde nog zo’n handdruk: de Duitse minister van buitenlandse zaken Von Ribbentrop sloot een niet-aanvalsverdrag met Sovjetleider Josef Stalin. Twee handdrukken die tientallen miljoenen mensen het leven kostte in het bloedigste conflict uit de geschiedenis.
In juli 1945 volgende nog zo’n berucht moment. Churchill, Truman en Stalin schudden elkaar de hand in Potsdam om de wereld te verdelen.
Daarmee gaven Truman en Churchill de dictator en massamoordenaar Stalin een vrijbrief om heel Oost-Europa in te lijven. Natuurlijk zijn er ook prachtige voorbeelden van historische handdrukken: Nixon en Mao Zhedong in 1972, Reagan en Gorbachov in 1985, Begin en Sadat in 1979.
Een handdruk zegt dus niet zoveel. Maar die politieke pas-de-deux is weldegelijk belangrijk. Het is duidelijk dat Obama het nucleaire conflict wil oplossen. Het is ook duidelijk dat Rouhani de voorwaardelijke zegen heeft van de werkelijke Iraanse machthebber, ayatollah Khamenei. Maar een conflict dat al 34 jaar duurt, en dat rust op diepgeworteld wantrouwen aan beide zijden, los je niet in één opgewonden dag bij de VN op. En toch is de politieke pas-de-deux van de twee leiders een nieuwe bladzijde. Nu maar hopen dat Kerry en Zarif met hún handdruk, vandaag, van die nieuwe bladzijde een mooi nieuw boek maken.
Bernard Hammelburg
===
Bernard Hammelburg (hammelburg@bnr.nl) is buitenlandcommentator van BNR Nieuwsradio. Luister ook elke donderdag om 15.00 naar zijn vaste programma, BNR De Wereld, met scherpe analyses over Europa, de internationale politiek en met prominente gasten.
