Column Kustaw Bessems | Licht de AIVD door
De AIVD zou eens heel goed moeten worden doorgelicht: wat heeft de inlichtingsdienst nu de afgelopen jaren tegen islamitisch terrorisme gedaan?
De directeur, Rob Bertholee, heeft net een interview gegeven aan Vrij Nederland en wat maakt dat een wankele indruk.
De meeste aandacht trekt de stelling dat de dreiging van jihadisten groter is dan ooit. Ermee geconfronteerd dat jaren geleden toch grote aanslagen waren in bijvoorbeeld Londen en Madrid, antwoordt Bertholee slechts dat nu meer mensen bereid zijn zulke aanslagen te plegen. Hij wekt de indruk niets te weten over de capaciteit van deze mensen en de waarschijnlijkheid van aanslagen. Zijn analyse komt neer op: er zijn veel enge mensen dus het zal wel gevaarlijk zijn.
Hij tobt erover dat de dienst nog onvoldoende weet hoe mensen komen tot jihadistische sympathieën, Voor wie dit onderwerp al wat langer volgt, is dit moedeloosmakend. Al zo ik me kan herinneren breken inlichtingendiensten zich het hoofd over wat het profiel is van de jihadist. Het bestaat niet. Hij is soms arm, soms rijk, soms hoog en soms laag opgeleid, soms crimineel en soms brandschoon, soms de ene en dan de andere etniciteit, soms geboren moslim en soms bekeerling, soms psychisch gestoord en soms helder. De inlichtingendienst moet die jihadisten signaleren en helpen tegenhouden, laat het drijfverenonderzoek maar aan anderen over.
De AIVD waarschuwt dat de Nederlandse overheid minder weerbaar is geworden tegen radicalisering. Dat is niet zo gek, want de overheid is een paar jaar geleden gestopt met het meeste beleid hiertegen. En dat is weer niet zo gek want het was de AIVD zelf die beweerde dat de dreiging wel zo’n beetje onder controle was. Dat is achteraf gewoon een verkeerde inschatting gebleken waar vooralsnog geen verantwoording over is afgelegd.
Een echt schandaaltje is dit. De AIVD beweert nu dat vreedzame salafisten - dat zijn zeer fundamentalistische moslims - voorheen een buffer vormden tegen jihadisten, maar - oh, wat een schok - tegenwoordig niet meer.
Ik heb aan conferentietafels gezeten met terreurbestrijders uit allerlei landen die als sukkels knikten terwijl salafisten hen uitlegden hoe zij hun werk moesten doen. Jongeren mochten niet achter jihadisten aan gaan lopen. En salafisten waren ook heel vroom dus die werden als een goed lokmiddel voor die jongeren gezien.
Terwijl die salafisten over het algemeen hetzelfde doel hebben als de jihadisten, namelijk een theocratie onder de sharia. Ze willen die bereiken met prediking en infiltratie in plaats van geweld. Maar geweld wijzen zij niet af omdat het iets verschrikkelijks is, ze vinden het alleen niet stroken met islamitische regels en ze vinden het niet werken. Ze zijn geen goed alternatief voor jihadisme, ze zijn een kweekvijver. De AIVD heeft jaren lang met vuur gespeeld.