Door politiek verslaggever Laurens Boven
De minister van Financiën loopt al wekenlang zo vrolijk rond op het Binnenhof dat het begint op te vallen. Of er is iets aan de hand wat wij niet weten, of hij heeft op het moment gewoon heel veel plezier in zijn werk.
Het CPB is dus onafhankelijk. Dijsselbloem zegt het er voor de zekerheid maar even bij. De cijfers over groei en werkgelegenheid komen het kabinet zo goed uit dat je er bijna iets achter zou zoeken. Zelfs de werkloosheid gaat dit en volgend jaar eindelijk echt dalen, is de voorspelling. Precies op tijd voor de verkiezingen van maart 2017. En met de economische groei zal het inkomen van de staat ook stijgen. Onmiddellijk is natuurlijk de vraag: waar gaat het kabinet het extra geld aan uitgeven dat eraan zit te komen? Nergens aan, zegt Dijsselbloem tegen de parlementaire pers. Nu met de strenge versie van zijn glimlach. We hebben nog een begrotingstekort, weet u. En een staatsschuld. Hij zegt nog net niet: ik pak het ‘Ombuigingslijstje’ er even bij.
Dat inmiddels beroemde Ombuigingslijstje lekte twee dagen eerder uit. Het is gemaakt door ambtenaren van Dijsselbloems ministerie en bedoeld als 'input' voor de verkiezingsprogramma’s van de politieke partijen in de Tweede Kamer. Partijen maken daar al jaren dankbaar gebruik van: 'Hoe financieren we dat miljard extra voor Onderwijs? Ach, kijk even op het Ombuigingslijstje…' Zo zal dat gaan. Politiek als Meccano-bouwpakket.
Het lijstje is bedoeld voor intern gebruik door politici. Niet bedacht voor uw en mijn ogen. Zelfs het bestaan van het lijstje was onbekend. Maar deze week is het dus voor eerst in de geschiedenis uitgelekt. Eerst naar de Volkskrant en vervolgens heeft het ministerie het in zijn geheel gepubliceerd. Dus uitgerekend in de week dat het CPB met een juichbericht komt over de economie, staan de kranten ook vol over nieuwe bezuinigen die komen kunnen.
Dat de lijst gelekt werd is 'framing', zegt SP-Kamerlid Arnold Merkies wat verongelijkt op zijn werkkamer in het oude deel van de Tweede Kamer. Merkies glimlacht een stuk minder dan Dijsselbloem. Ook hij heeft de lijst ontvangen, maar heeft zich strikt aan de regels gehouden en niets naar buiten gebracht, zegt hij. Hij heeft trouwens niet veel aan de input van Financiën, want, vindt Merkies, de suggesties zijn allemaal gericht op de afbraak van de sociale voorzieningen. En daar heeft de SP niet zo veel mee. Zo zet Merkies zijn eigen framing tegenover die van het lijstje.
Maar Merkies heeft wel gelijk. Het lekken is framing. Het is een impliciete boodschap aan de politieke partijen, maar meer nog aan de kiezers. Haal je geen gekke ideeën in het hoofd. Het gaat nog steeds om bezuinigen. Ook in tijden van groei.
Maar van wie komt die waarschuwing nou precies? Wie is hier eigenlijk aan het framen? Op Twitter noemde ik de lijst ‘De Tips van Dijsselbloem’ en werd direct gecorrigeerd door zijn woordvoerder: Dijsselbloem heeft niets met de lijst te maken. Het waren ambtenaren die het hebben geschreven.
Ik vergat de woordvoerder een cruciale vraag te stellen: wie heeft dat lijstje gelekt? Was het een Tweede Kamerlid, een ambtenaar van Financiën of toch misschien Dijsselbloem zelf? We weten het niet. Feit is dat Dijsselbloem twee dagen later zegt: 'We hebben nog steeds een tekort, mensen dreigen dat wel eens te vergeten.' Maar dat is dus niet de bedoeling, boodschap aangekomen.