To campaign or not to campaign?

Op straat is nog niemand bezig met de verkiezingen, zegt Samsom terwijl hij naar buiten wijst: 'Het zijn nog zeven maanden!' En toch, hoe 'Haags' het volgens Samsom allemaal is, de campagne is begonnen.

Afgelopen week werden de eerste drie verkiezingsprogramma's gepresenteerd. Die van 50Plus, PVV en D66. Vanochtend publiceerde de SP de kandidatenlijst en volgende week trapt GroenLinks af. Allemaal partijen die vanaf nu op campagne zijn. Het CDA is nog niet zo ver, maar ook voor Sybrand Buma zullen uiterlijk de Algemene Beschouwingen na Prinsjesdag het moment zijn om te beginnen. Voor de VVD en PvdA ligt het lastiger. Want 200 dagen op elkaar schieten is vragen om een kabinetscrisis. Premier Rutte houdt het voorlopig even bij een 'sorry' voor de gebroken beloftes.

D66 en GroenLinks bulken van het zelfvertrouwen. D66-leider Alexander Pechtold zelfs zo veel dat hij stopt met de politiek als het hem niet lukt om zijn partij in het kabinet te krijgen. Het is een redelijk veilige gok, want zoals ook zijn partij steeds benadrukt: de volgende coalitie heeft vier partijen nodig om ook in de Senaat een meerderheid te hebben. En de rekensom is zonder D66 nauwelijks te maken. Het programma (tweedeling bestrijden) lijkt geschreven om raakvlakken te vinden met de concurrentie. 'Ik kijk nu al naar een lijst potentiële ministers', zegt Pechtold afgelopen vrijdag tegen mij. De partij wil goed voorbereid zijn als het tijdens een formatie opeens snel moet gaan.

Dan Jesse Klaver. Volgende week trapt hij de campagne van GroenLinks af met een meet-up in de Melkweg: Klaver achter een spreekgestoelte, de zaal vol met (jonge) aanhangers die zich via Facebook aanmelden.  De eerste ontmoeting met de 30-jarige lijsttrekker is uitverkocht, meldt de partij trots. Anders dan in 2012 wil Klaver nu campagne voeren vanuit zijn overtuiging en niet op basis van peilingen. Toen paste hij als campagneleider het handelen en de woordkeus aan op wat goed peilt. Er was geen 'ziel' toen en hij zegt zijn les geleerd te hebben. Klaver noemt zich nu de 'de stem van een nieuwe generatie'. Zijn verhaal is anti-Wilders en linkser dan GroenLinks lange tijd was. En het doet het opvallend goed in de peilingen.

En de PvdA? Gaan de sociaaldemocraten echt tot na de Kerst stil zitten? Nee. Er komt een lijsttrekkerverkiezing en dat is ook een vorm van campagnevoeren. Als Lodewijk Asscher zich kandideert, dan zal een debat Samsom-Asscher alle aandacht krijgen. De twee zullen niets onaardigs over elkaar zeggen, maar elk hun eigen versie van het PvdA-verhaal vertellen. Het is als een keuze tussen Cabernet Sauvignon en Merlot. Er is een verschil, maar het is allebei rode wijn.

Overigens, of het Haags is of niet; Samsom is eigenlijk ook al lang begonnen. Hij reist in stilte het land door en belt her en der aan om met zijn achterban te praten over het leven en de politiek. Hij wil de verhalen uit eerste hand horen; zijn kiezers in de ogen kijken. Het is een krachtige methode die hem veel kan brengen als het er in de TV-debatten op aankomt de kiezers met een paar zinnen te raken.

Natuurlijk, het voorbereiden op de campagne is iets anders dan het eigenlijke campagne voeren. Behalve natuurlijk als je, zoals vorige week, een NRC-verslaggever meeneemt voor een artikel in de zaterdagkrant. Dan is de manier waarop Samsom zich voorbereidt zelf de campagneboodschap van de dag geworden. Of is dat ook te 'Haags' gedacht?