Column Peter Verhaar | Robin Hood
In 2010 werden ingrijpende maatregelen getroffen om de banken en de financiële markten te beteugelen. Zij waren immers aangewezen als de zondebokken van de crisis. Onder aanvoering van Duitsland en Frankrijk, besloten elf Europese landen onder andere een Financiële Transactie Tax in te voeren.
Deze transactiebelasting wordt ook wel een Robin Hood belasting genoemd. Dat klinkt sympathiek. Steel van de rijken, d.w.z. de banken en geef het aan de armen. Helaas, de werkelijkheid is weerbarstiger en daar komen we in 2013 achter. De eerste ervaringen met de transactiebelasting in Frankrijk laten namelijk zien dat de banken de heffing gewoon doorbelasten aan de klanten van de banken. Dat was natuurlijk niet de bedoeling!
Verborgen agenda
Engeland voert de oppositie aan. Vanzelfsprekend gaat het hier om eigenbelang. De 'City' met haar vele buitenlandse banken zal zwaar getroffen kunnen worden. Maar Engeland heeft nóg een punt. De Europese Commissie heeft namelijk een verborgen agenda. De commissie wil graag een eigen belasting hebben en wil niet elke keer met de pet in de hand naar de lidstaten.
Vernietigend rapport
Wat is het standpunt van Nederland? Ondanks een ronduit vernietigend rapport van het Centraal Plan Bureau was Nederland in eerste instantie vóór de heffing. De politiek zag haar kans schoon om lekker wat zand in de raderen van het in hun ogen nutteloze, speculatieve Flitskapitaal te gooien.
Maar de schrik was groot toen bleek dat onze heilige koe, de collectieve pensioenfondsen, óók moesten gaan meebetalen. De polderlobby kwam in actie. En dus wil Nederland nu een uitzondering hebben voor de pensioenfondsen. Dat particuliere beleggers en pensioenverzekeraars, die óók beleggen voor hun pensioen, wel zullen bloeden, wordt voor kennisneming aangenomen.
Polderlobby
En de polderlobby is nu koortsachtig op zoek naar argumenten voor de uitzondering. Zo gaat de PVDA plotseling onderscheid maken tussen 'geduldig' kapitaal en 'flitskapitaal' zonder duidelijk te maken waar precies de grens ligt. Want als het ABP transacties uitvoert in een 'anonieme', ongereguleerde 'dark pool', is dat dan flitskapitaal of geduldig kapitaal?
Het weinig principiële gedraai van Nederland maakt duidelijk dat het belasten van transacties een heilloze en bureaucratische weg is. Beter is de al ingevoerde bankenbelasting zo vorm te geven dat banken met risicovolle activiteiten zwaarder worden belast. Dat zet echt zoden aan de dijk.