Spelregels voor cameratoezicht

Gelukkig wonen we in Nederland. Wij zijn een veilig, welvarend en super gezellig land. We hebben vrijheid van onderwijs en godsdienst. Als een islamitische basisschool kinderen leert dat ongelovigen de doodstraf verdienen, dan spreken we er twee dagen schande van en vliegen vervolgens door naar de volgende hype.

In dit speelveld ontwikkelde ik de laatste tijd een nieuwe bezigheid. Ik zoek de camera’s in de openbare ruimte. Het is boeiend waar ze hangen, waar je ze niet verwacht, waarom ze daar hangen, wat de toegevoegde waarde is.

Als ik ze ontdek, dan zwaai ik met een brede grijns op mijn gezicht. Als een mens de beelden bekijkt, dan verbind ik me met hem of haar. Ik fantaseer dat die persoon verveeld door beelden heen scrolt en dan opeens een overenthousiaste man in beeld ziet.

De meeste beelden worden echter nooit bekeken. Ze verdwijnen in een database en als er rond het tijdstip dat ik passeerde een ongelovige dood zou worden gemaakt, dan pas zou iemand mijn beeltenis daadwerkelijk zien.

Maar willen we wel gefilmd worden?

Het Rathenau Instituut onderzocht in opdracht van de politie de inzet van camera’s in ons land, die ze vreemd genoeg sensoren noemen. Zo vertelden respondenten dat de inzet van camera’s bij publieke aangelegenheden, denk aan voetbalwedstrijden met hooligans erbij, geen enkel probleem vormt. Zelfs op het gebruik van gezichtsherkenning op luchthavens of stations werd niet op voorhand afkeurend gereageerd. In het privé-domein willen mensen liever geen sensoren. Voor inbraakbeveiliging vanzelfsprekend wel, maar verder moet de overheid uit onze huiskamers blijven.

Het onderzoek resulteerde in acht spelregels. Open deuren als: bij de inzet van sensoren dient de politie zo te handelen dat het vertrouwen gewekt wordt bij de burgers, die willen immers helder en transparant geïnformeerd worden en privacy-by-design moet worden toegepast. Toch kun je bij deze eerste drie spelregels al vraagtekens zetten.

Ik heb geen idee waar de data staat, wie het controleert, wat ermee gebeurt, of de gebruikte camera’s van Chinese makelij zijn, wie de herkenningssoftware schrijft. Conclusie: nobel besluit van de politie om spelregels op te laten stellen. Nu moeten ze die na gaan komen, wat vooralsnog onmogelijke lijkt, waar we twee dagen schande over spreken, waarna we naar het volgende thema waggelen.