Opinie | Paradigmaverkleving bij The Voice

Ik zit al weken met de term paradigmaverkleving in mijn hoofd. Econoom Marilieke Engbers gebruikt het in haar boek Onder commissarissen. De Volkskrant vindt het een vies woord.

Het betekent dat een bestuurder zich vereenzelvigt met een stelsel van overtuigingen. De bestuurder zal daardoor niet meer leren. Engbers vindt het een naar woord, want, citaat: ‘Hij gaat ja-maren en vervelend reageren als hij weerwoord krijgt. Hij ervaart dat snel als een persoonlijke aanval. Wanneer zo’n machtige leider erg intelligent is, uit hij dat door ogenschijnlijk juist heel rationeel te reageren, maar iedereen voelt aan z’n water: hij staat niet open voor een andere blik […].’

Paradigmaverkleving is een prachtig woord. Vooral als je bestuurder vervangt door mens of organisatie. Laat het paradigmaverkleving veelvuldig in je hoofd oppoppen. Eerst dat paradigma, het stelsel van modellen en theorieën dat het denkkader vormt waar vanuit de werkelijkheid geanalyseerd en beschreven wordt. Lekker abstract. In tegenstelling tot verkleving. Honing op je vingers, het plakt, je probeert het eraf te krijgen, dat lukt niet, ontstaat er zo’n sliert tussen, dan maar weer de vingers tegen elkaar. Je probeert je te ontdoen aan je overtuigingen maar ‘dat is moeilijk te doorbreken,’ volgens Engbers, want je zit verkleeft.

Een rondje langs de velden en ik sla de verkleefde cultuur bij The Voice of Holland over.

De Olympische Sporters waarbij geadviseerd wordt geen eigen laptop en telefoon mee te nemen, want naar China gaat betekent automatisch gehackt worden. Wat natuurlijk veel genuanceerder zit. Als je het afpelt kom je tot de conclusie dat die sporters niet belangrijk genoeg zijn voor de Chinese overheid. Je hackt Irene Schoutens telefoon, dat is een prijzige bezigheid, dan heb je haar trainingsschema’s en onze inlichtingendiensten weten vervolgens op welke manier mevrouw Schouten gehackt is. Dat risico gaan de Chinezen niet nemen. Ze zullen Schouten wel monitoren, zoals China al zijn burgers monitort.

Paradigmaverkleving en het coronabeleid, heb je even. Klein voorbeeldje. Ik begrijp dat we de laatste twee jaar vooral stuurden op de bezetting van het aantal ziekenhuisbedden. Door de omikronvariant blijkt de relatie tussen besmet zijn en naar een ziekenhuis moeten uit de pas te gaan lopen. Onze leiders hebben vervolgens knap veel moeite om uit hun paradigma te stappen en de huidige maatregelen aan te passen aan de huidige realiteit.

Continue zoeken naar die zwarte zwaan, continue op zoek naar je dwalingen en als je het gevonden hebt, met alle macht jezelf lostrekken uit het moeras van je eigen gelijk.