
Bernard Hammelburg
Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context.
Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context.
Wat Vladimir Poetin óók gestolen heeft, is onze nostalgie en onze hoop. Vanaf het hoogst van de Koude Oorlog tot 24 februari 2022 waren er in een zee van spanning altijd dukdalven waaraan je je kon vastklampen. Guus Hiddink en Dick Advocaat als Russisch bondscoach, de viering van twee eeuwen goede betrekkingen, McDonalds dat zijn eerste filiaal opende in Moskou.
Wat het meeste opviel in de bevrijdingsdag-toespraak van Vladimir Poetin was dat er niets in opviel. Geen aankondiging van een mobilisatie, of van een overwinning in de Donbas, of Marioepol. Eigenlijk alleen maar het verhaal dat de Sovjets de nazi’s hebben verslagen, en dat de NAVO-landen de nazi’s van nu zijn. Wat vooral ontbrak was perspectief: geen woord over het einde van wat hij de ‘speciale militaire operatie’ noemt.
Als Rusland geen permanent lid was van de VN-Veiligheidsraad, en dus geen vetorecht had, zou de invasie van Oekraïne luidkeels zijn veroordeeld, misschien gevolgd door optreden onder VN-vlag, en een VN-boycot, wat veel verder gaat dan Amerikaanse en Europese sancties. Waarom ontneemt de ruime meerderheid van de 193 VN-leden die het Russische optreden afkeuren Rusland dan dat vetorecht niet?
In al haar wijsheid heeft de Europese Unie al vroeg in de Oekraïense oorlog besloten de toegang tot Russische nieuwssites te blokkeren. RT, de Engelstalige schijn-kloon van CNN, en de persbureaus Sputnik en Tass zijn, in samenwerking met tech-reus Google en YouTube, niet meer bereikbaar, want onze burgers mogen niet worden blootgesteld aan rabiate Russische propaganda.
We blijven het proberen: kijken in het hoofd van Poetin. Maar na ruim anderhalve maand oorlog is het misschien beter die pogingen te staken, simpelweg omdat alles waarmee de westerse wereld om zijn aandacht schreeuwt, geen enkele indruk op hem maakt. Sancties niet, politieke en financiële isolatie niet, diplomatieke initiatieven niet. Hoe groter zijn isolement, hoe verbetener hij wordt in zijn streven Oekraïne te vermorzelen.
Hier zijn een paar beelden: een dood jongetje op het strand, een bloot, vluchtend meisje, vernederde en gemartelde naakte soldaten, een man in een wit overhemd vóór oprukkende tanks, bergen opgestapelde schedels, een onthoofde journalist. Iedereen kent ze, als symbool van gruwelijke conflicten. Ook de nieuwste: een straat, bezaaid met lijken.
Westerlingen hebben astronauten, Rusland heeft kosmonauten. Betekent precies hetzelfde. Het Westen heeft miljardairs, Rusland heeft oligarchen. Betekent iets totaal anders. Oligarchen zijn verstrengeld met de macht, dus met Poetins Kremlin. Wat de vraag oproept of sancties tegen oligarchen doeltreffend zijn. Ik betwijfel het.
Bij alle voorspellingen over de Oekraïense oorlog ontbrak er één: niemand, inclusief Poetin, had kunnen vermoeden dat er na een maand nog geen winnaar was. Hoe hard Poetin ook probeert de tegenstander te verpulveren, het Oekraïense verzet is niet gebroken. Zo langzamerhand wordt een oude wijsheid bewaarheid: als de sterkste niet wint, heeft hij verloren. En als de underdog niet verliest, heeft hij gewonnen.
Wat hartverwarmend om te zien hoezeer de EU haar best doet om Oekraïense vluchtelingen op te vangen. Gemeentes, particulieren, regeringen – iedereen heeft de deuren wagenwijd opengezet. Het is één groot Europees ‘Wir schaffen Dass,’ de Oekraïners zijn knuffelvluchtelingen. Ook in Polen. Ook in Hongarije. En vanzelfsprekend in Duitsland en Nederland.
Denazificering, een van de doelstellingen die Vladimir Poetin zich heeft gesteld voor Oekraïne, is een behoorlijk potsierlijk streven voor een man die voor zijn eigen land steeds meer het klassiek-fascistische model kiest. Wie lijkt meer op Mussolini, Zelensky of Poetin? Ik zou zeggen: gemakkelijke keus.
Dat Vladimir Poetin de oorlog tegen Oekraïne gaat winnen is waarschijnlijk, maar niet zeker. Wat wel zeker lijkt is dat hij zich heeft misrekend op de geopolitieke schok die hij teweeg heeft gebracht. Hij dreef de doorgaans kibbelende westerse mogendheden in elkaars armen, isoleerde zijn land financieel, cultureel en sportief en haalde zich zelfs de toorn op de hals van China, de reus die hem doorgaans gedwee volgt.
Dreigementen uit Amerika, ronkende teksten van de NAVO, waarschuwende vingers van de EU – als puntje bij paaltje komt, legt niemand Vladimir Poetin een strobreed in de weg. De onvermijdelijke sancties zijn onaangenaam, maar spijkerhard worden die niet, en Rusland kan, met zijn honderden miljarden aan cash reserve, best tegen een stootje. Vladimir Poetin maakt op behendige wijze gebruik van de zwakheden van het Westen.
In de Oekraïense kwestie heeft Joe Biden makkelijk praten. De lopen van de Russische tanks staan niet op de Verenigde Staten gericht, en handelsbetrekkingen hebben Amerika en Rusland nauwelijks. Tussen Europa en Rusland zit dat totaal anders – die hebben enorme handelsbelangen. Oorlog en sancties zouden voor de Russen en voor ons desastreus zijn.
Steun onder de bevolking is de basis van het coronabeleid. Een snel groeiende meerderheid is van mening dat de pandemie is veranderd in een endemie, al is de wetenschap nog niet zo ver.
Met zijn 58 jaar is Viktor Orbán oud genoeg om de Hongaarse toetreding tot de NAVO, in 1999, en tot de EU, in 2004, te hebben meegemaakt, maar tijdens de Hongaarse Opstand van 1956 was hij nog niet geboren. Zijn illustere voorganger Imre Nagy, door de Russen geëxecuteerd, en verzets-kardinaal Mindszenty, die de Amerikaanse ambassade in Boedapest binnenvluchtte en daar vijftien jaar zou blijven, kent hij alleen uit de verhalen.