Regenboogtaal
Regenboogtaal. Zo noemde de gemeente Amsterdam vorig jaar het woordgebruik dat ambtenaren werd geadviseerd te gebruiken. Het leidde tot een felle discussie, maar die verbleekt bij het debat dat dertig jaar in Canada heeft gewoed over de tekst van het volkslied, O Canada, want die tekst is niet genderneutraal.
Amsterdam adviseerde de aanhef ‘dames en heren’ te dumpen, want er zijn mensen die zich noch het een, noch het ander voelen, of worstelen met hun seksuele identiteit, of welke uitleg u maar blieft. Mijn samenvatting zal ongetwijfeld niet politiek correct zijn, maar u begrijpt hopelijk wat ik bedoel. ‘Geachte aanwezigen,’ ‘beste Amsterdammers,’ of desnoods ‘beste mensen’ genoot naar de mening van het stadsbestuur de voorkeur.
In de Engelstalige versie van het Canadese volkslied staat de zinsnede ‘in all my sons command.’ De zin dateert uit 1913, dus in de aanloop naar de Eerste Wereldoorlog, en had ongetwijfeld te maken met de steun van het volk aan de krijgsmacht, die vrijwel geheel uit mannen bestond en op het punt stond ten strijde te trekken in wat voor Canada de bloedigste oorlog uit de geschiedenis zou worden. Vóór 1913 luidde de zin ‘thou dost in us command,’ wat achteraf bezien keurig genderneutraal was. Maar de Senaat heeft nu een voorstel van het Lagerhuis goedgekeurd om de huidige zin te vervangen door ‘in all of us command,’ dus een nieuwe tekst, in plaats van terug te gaan naar de oude.
Het was een behoorlijk politiek gevecht, want dit wetsontwerp, dat nu ter ondertekening naar de gouverneur gaat – trouwens een behoorlijk politiek incorrect anachronisme – is het twaalfde op rij, dus elf eerdere voorstellen werden verworpen. Beroemde Canadese vrouwen als schrijver (let op: niet schrijfster) Margaret Atwood en oud-premier (let op: niet première) Kim Campbell, steunden de strijd voor de nieuwe tekst. De Franstalige versie is trouwens de dans ontsprongen, want daarin trof de genderpolitie niets aanstootgevends.
Hoe zit het eigenlijk met ons eigen Wilhelmus? Het is, onder aanvoering van CDA-leider Sybrand Buma, in volle glorie hersteld, en wordt onderdeel van het DNA van scholieren, zoals dat ooit gebeurde met schoolmelk. Gewone burgers houden het bij het eerste couplet, de meer patriottische vaderlanders pakken graag ook het zesde couplet mee. Het zijn opmerkelijke teksten, die uitsluitend over mannen gaan. Willem van Oranje, natuurlijk, de Spaanse koning, in het vierde couplet Graaf Adolf. Er komt geen vrouw in voor, laat staan een transgender. Het is alles behalve een regenboog-tekst, nog afgezien van God, die veel in het Wilhelmus voorkomt en – ik bedoel het niet blasfemisch – ook als Hij wordt aangeduid.
Zou bij de onderhandelingen over het regeerakkoord het volledige Wilhelmus zijn besproken, of zelfs bekeken? Bijvoorbeeld het achtste couplet, dat aldus luidt:
Als David moeste vluchten
voor Sauel den tiran,
zo heb ik moeten zuchten
als menig edelman.
Maar God heeft hem verheven,
verlost uit alder nood,
een koninkrijk gegeven
in Israël zeer groot.
Welingelichte kringen bevestigen dat de vier coalitiepartijen drie weken hebben geknokt over één paragraaf over het Israëlisch-Palestijnse conflict, waarin de zogenoemde tweestatenoplossing de kern vormt. Zou dat achtste couplet van het Wilhelmus daarbij zijn geraadpleegd? Dat ‘koninkrijk in Israël, zeer groot’ – is dat bijvoorbeeld de onderhandelaar van D66 opgevallen? En zou Buma willen dat de schooljeugd die tekst uit volle borst mee galmt?

Bernard Hammelburg
Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context.