De Wereld volgens Hammelburg

1. Wat heb je aan een Vluchtelingenverdrag als de VN-Veiligheidsraad feitelijk vleugellam is?

Niet altijd zoveel als je zou willen, dat is waar. Het Vluchtelingenverdrag, dat uit 1951 dateert, valt onder verantwoordelijkheid van VN-Vluchtelingenorganisatie UNHCR, dat enorm haar best doet. Maar aan een drama als Syrië kun je inderdaad zien dat de Veiligheidsraad eerder obstructie pleegtd an behulpzaam is, waardoor UNHCR vaak geen toegang krijgt tot vluchtelingen.

2. Is een vleugellamme Veiligheidsraad niet juist een bedreiging voor de uitvoerbaarheid van het Vluchtelingenverdrag?

Soms wel, zoals in Syrië. Maar het is niet zo dat UNHCR alleen aan het werk kan als de Veiligheidsraad het goedkeurt. Net buiten Syrië, in Jordanië en Libanon, waar de meeste Syrische vluchtelingen terechtkomen, loopt het eigenlijk bewonderenswaardig goed.

3. Is er met de aanhoudende migratiedruk nog een regulerende rol voor het Vluchtelingenverdrag?

Nee, maar daar gaat het verdrag niet over. De 150 deelnemende landen hebben zich vastgelegd op het beginsel ze dat vluchtelingen en asielzoekers – zo staat het echt in de verdragstekst – niet mogen terugsturen naar het land waar ze gevaar lopen. Maar over de vraag waar die vluchtelingen en asielzoekers dan heen moeten, staat in het verdrag geen woord.

4. Vluchtelingenstromen ontstaan door conflicten. Die kunnen toch alleen worden opgelost door VN-interventies?

Als conflicten worden opgelost, is dat vrijwel altijd via bemiddeling of door rechtstreeks contact. Denk aan de vrede tussen Israël, Egypte en Jordanië. Of aan het Goede Vrijdagakkoord dat het conflict in Noord-Ierland beëindigde. Of aan de pogingen van Donald Trump en Kim Jong-un om nader tot elkaar te komen. De Veiligheidsraad kan wel besluiten blauw helmen testuren, maar alleen als de strijdende partijen daarmee instemmen.

5. Of zijn het eigenlijk twee op zichzelf staande zaken?

Daar komt het op neer. De falende Veiligheidsraad is een drama, of het nu MH17 betreft of het gebruik van gifgas. UNHCR biedt jaarlijks hulp aan vijftig miljoen mensen. Het loopt niet allemaal op rolletjes, maar de Veiligheidsraad kan aan UNHCR een voorbeeld nemen.

Dank, Remco Hermens.

In De Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een mail naar onlineredactie@bnr.nl.