De Wereld volgens Hammelburg: Rooft China Afrika leeg?

1. China stopt nog eens 50 miljard euro extra in Afrika. Gaat dat ten koste van de westerse invloed?

Wis en waarachtig. Onze ontwikkelingssamenwerking bestaat vooral uit projecten om de levensomstandigheden in Afrika te verbeteren. De Chinezen doen het anders. Zij willen de Afrikaanse grondstoffen, in ruil waarvoor zij met goedkope leningen wegen, scholen, ziekenhuizen en woningen leveren. Er is enorme kritiek op. Maar in Afrika zeggen de mensen: we hebben het nog nooit zo goed gehad, en die Europese hulp geeft alleen maar narigheid, met controle en toezicht. Chinezen doen niet aan controle en toezicht.

2. Meer welvaart in Afrika betekent minder migranten. Haalt China niet voor Europa de kooltjes uit het vuur?

Daar zit wat in. Maar er is ook een probleem. De Chinezen verstrekken goedkope leningen of bieden tegen lage prijzen bouwprogramma’s aan. Maar als de ontvanger niet aan zijn verplichtingen voldoet, wordt het bezit automatisch Chinees. Dat doen ze nu ook in Europa. De Griekse haven Piraeus is op die manier in Chinese handen gevallen, en in Azië en Oost-Europa spelen ook dit soort kwesties. Het wordt ‘land grabbing’ genoemd, dus landjepik. Willen we dat, alleen maar om van het migratieprobleem af te komen? Lastig.

3. Stroomt de hulp niet vooral naar de zakken van de Afrikaanse elite, en uiteindelijk terug in de Chinese staatskas?

Dat laatste is zeker waar, Chinezen zijn steengoed in het denken op de lange termijn, en dan zijn ze met die Afrikaanse investeringen en het binnen harken van grondstoffen spekkoper. Dat van de Afrikaanse elite klopt ook wel een beetje, maar de gemiddelde Afrikaanse burger gaat er echt ook op vooruit – dat valt niet te ontkennen.

4. Laat Europa kansen liggen?

Op het gebied van ontwikkelingssamenwerking blijft het allemaal marginaal. Maar je hebt ook gewone investeringen, zoals die van Shell en Heineken. Die zitten er vooral om geld te verdienen, niet om hulp te verlenen, al vinden ze zelf dat ze dat wel doen, vooral omdat ze arbeidsplaatsen creëren.

5. Heeft China een voordeel boven Europa vanwege het koloniale verleden?

Dat is absoluut een feit. Afrikanen wijten hun achterstand nog vaak aan dat koloniale verleden. Maar ook het beeld van – simpel gezegd – goede daden verrichten in arme landen irriteert de Afrikanen mateloos. Veel landen zijn hulpverslaafd geraakt, en hebben nooit een belastingstelsel ingevoerd. Dus, ja, wat dat betreft staat China er beter op.

Dank, Mark van Harreveld. In de Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een tweet naar @BNR, of mail naar onlineredactie@bnr.nl