Dood paard
Door het geruzie met Donald Trump over de te lage bijdrage van veel landen aan de NAVO, is een tijdje de schijn gewekt dat het bij het bondgenoodschap ging over wapens, kogels en manschappen. De diepe crisis over Turkije laat opnieuw zien dat er veel meer aan de hand is.
Het bondgenoodschap hangt met pleisters en paperclips aan elkaar, en het Brusselse hoofdkwartier rukt aan een dood paard. Dat was eigenlijk al zo sinds de blunder van Bush jr in 2003 over niet aangetroffen massavernietigingswapens in Irak. Een aantal NAVO-leden, zoals Frankrijk, Duitsland, Turkije, Begie, Noorwegen, Griekenland en Oostenrijk, en het Europese Parlement waren tegen de Amerikaas-Britse inval in Irak, en de politieke wonden van toen zijn nooit geheeld.
Donald Trump heeft zijn minachting en twijfel over de NAVO nooit onder stoelen of banken gestoken. Over landen die niet voldoende bijdragen, maar ook over het belangrijkte element in de bongenootschappelijke solidariteit: Artikel 5 van het Handvest, ‘een aanval op één is een aanval op allen.’ Eerst betwijfelde hij of dat gold voor de Baltische staten, en onlangs nog, over Montenegro. ‘Agressief volkje,’ zei hij, ‘en voordat je het weet, zitten we in de Derde Wereldoorlog.’ Met andere woorden: bij een aanval op Montenegro rukken we echt niet uit.
Die stoute Trump toch. Nu komt president Erdogan, in de ogen van veel NAVO-landen evenzeer een stoute jongen, ook met Artikel 5 op de proppen. De kersverse militaire alliantie tussen de Syrische Koerden en het het Syrische leger – dus met Assad – is in Erdogans ogen een aanval op NAVO-lid Turkije. Een aanval op één is een aanval op allen, toch? En schieten de andere NAVO-landen hem te hulp? Nee, die komen, in plaats daarvan, met een wapenembargo tegen Turkije, en met sancties.
Nu kun je zeggen: dat is appels en peren. Turkije zelf wordt niet aangevallen, alleen die nieuwe Turkse enclave in Noord-Syrië. Maar dat was allemaal omdat Turkije zelf gevaar liep, vindt Erdogan. Hoe zit het dan met de eerste en enige keer dat Artikel 5 werd ingreroepen, na 9/11? Dat was een aanval op Amerikaans grondgebied, maar moest de hele NAVO daarvoor uitrukken naar Afghanistan, voor een oorlog die, 18 jaar later, is verloren? En als Erdogan nu een paria is binnen de NAVO-familie, waarom was Bush jr dat niet?
De NAVO heeft zichzelf gedegradeerd tot een mopperende debatvereniging, met een mooi, nieuw gebouw in Brussel, een eigen vlag, en Jens Stoltenberg, de stuntelde Noorse secretaris-generaal, die Turkije nog één keer waarschuwt.
Bernard Hammelburg
Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context.
