Opinie | Oorlog of handel?

In de Oekraïense kwestie heeft Joe Biden makkelijk praten. De lopen van de Russische tanks staan niet op de Verenigde Staten gericht, en handelsbetrekkingen hebben Amerika en Rusland nauwelijks. Tussen Europa en Rusland zit dat totaal anders – die hebben enorme handelsbelangen. Oorlog en sancties zouden voor de Russen en voor ons desastreus zijn. 

Poetin en de Europese leiders, Macron en Scholz,, maar ook Rutte, hebben ongetwijfeld een calculator, een stukje papier, een potlood en een vlakgommetje op hun bureau liggen om de consequenties van hun militaire tromgeroffel uit te rekenen. Poetin, schrijft diplomatiek correspondent Steve Erlanger van de New York Times, heeft twee opties: ofwel hij verovert Oekraïne, of hij behoudt de handelsrelatie met Europa. Allebei is onmogelijk, 

Die handelsrelatie is enorm. De belangrijkste Russische exportartikelen zijn natuurlijk olie en gas, en Europa neemt, als grootste handelspartner van Rusland, daar zoveel van af dat de economie zonder die export in elkaar zou storten. De verkoop van Russische fossiele brandstof aan China, die de laatste jaren enorm is opgevoerd, kan het verlies aan Europese klandizie bij lange na niet compenseren. 

Het zou ook voor Europa rampzalig zijn. Nederland, bijvoorbeeld, heeft een robuust handelsoverschot met Rusland. Door het wegvallen van Rusland als markt gaan we niet failliet, maar het is wel een gevoelige dreun. Toch is het voor Rusland ernstiger, want behalve China heeft het geen snel te ontwikkelen, potentiële nieuwe markten. 

Alleen de dreigende economische ravage is al een goede reden om van oorlog af te zien. Maar het geeft ook een inkijkje in de rol van Amerika. Poetin beschouwt alleen Biden als echt serieuze gesprekspartner, omdat alleen die, als leider van de grootste militaire mogendheid en de NAVO, de voor Rusland verlossende woorden kan spreken dat Oekraïne geen NAVO-lid wordt. Voor Biden gaat het in de eerste plaats om de suprematie van Amerika in het geopolitieke spel. Daarbij heeft het Europese economische belang niet de hoogste prioriteit, wat bijvoorbeeld blijkt uit zijn dreigement om Nord Stream 2 niet in gebruik te nemen. Terwijl hij er niet over gaat – het is een Russisch-Duits project. 

Beteugeling van de Oekraïense crisis is primair een zaak tussen Rusland en Europa. Het is goed dat Macron en Scholz zich zo uitsloven. Een beleefd telefoontje met Biden om zich een beetje gedeisd te houden zou geen kwaad kunnen.