Opinie | Donkere economische wolken

Het economische zonnetje bleef tijdens de pandemie schijnen dankzij de monetaire en fiscale stimulansen, maar nu drijven toch wat donkere wolken binnen. De Amerikaanse Economic Surprise Index, die aangeeft of economische cijfers mee- of tegenvallen, is daardoor onder het nulpunt gedaald.

Ook verlaagde het IMF zijn groeiverwachtingen, met name voor de VS. Enerzijds omdat het Build Back Better-plan van Biden lijkt te stranden in het politieke moeras, anderzijds omdat omikron de Amerikaanse economie hard raakt. Niet door lockdowns, want die zijn er amper, maar doordat er zoveel mensen ziek zijn.

Mooi voorbeeld is de haven van Long Beach, die vastliep door het verstoorde goederenaanbod. Dat is na twee jaar nog steeds niet opgelost, vooral door de structuur van het Amerikaanse logistieke systeem; in Rotterdam waren er nauwelijks problemen. Daar komt nu de factor zieke werknemers bovenop. Het werk wordt simpelweg niet meer gedaan, aangezien er zoveel havenarbeiders ziek zijn. Het aantal is in januari net zo hoog als in heel 2021 bij elkaar. Dit is ook een van de verklaringen waarom de inkoopmanagersindex voor de service-industrie zo hard gedaald is. Deze staat nu op het laagste punt sinds maart 2020.

Daarnaast zijn er nog steeds viruszorgen. Ik ben geen viroloog en kijk dus liever naar data en feiten. Ik check voor de grap ook af en toe de meningen die op Facebook worden geventileerd, al zie ik dan slechts een zwart gat van onwetendheid waar al menigeen in gezogen is. En je lijkt er niet zonder hersenbeschadiging uit te komen. Een van de dataseries is het aantal besmettingen. Israël is een goed voorbeeld: het is verder met vaccins en boosters, maar de laatste weken loopt het aantal besmettingen schrikbarend op. In een week tijd is ruim 1% van de bevolking besmet, en dus ziek. Erger nog: het aantal ic-opnames loopt parabolisch mee omhoog. Een besmettingsgolf van vergelijkbare grootte in de rest van de wereld zal een negatieve impact op de economie hebben.

Een daling van de economische activiteit is normaal gesproken goed voor de rente. Hoe minder economische groei, hoe minder vraag naar geld en hoe lager de prijs van geld. Dat laatste wordt ook wel rente genoemd. Ik vraag mij echter af of dat in deze cyclus ook zo goed werkt. De centrale banken hebben immers een verstorende werking op de financiële markt gehad. Afgelopen jaar was er een scherp herstel van de economie met een lage rente: een ongewone combinatie van positieve factoren. In 2022 zou dat weleens kunnen omkeren: terugvallende economische groei plus een stijgende rente. Een slechte combinatie.

Over de column van Corné van Zeijl

Corné van Zeijl is analist en strateeg bij vermogensbeheerder Actiam en belegt ook privé. Reageer via corne.vanzeijl@actiam.nl. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD.