Opinie | Weduwmakers in Japan

Op de Japanse obligatiemarkt woedt een titanenstrijd. De Bank of Japan koopt enorme hoeveelheden obligaties op, terwijl beleggers juist massaal aan het verkopen zijn. De centrale bank wil de tienjaarsrente onder de 0,25% houden en koopt net zoveel op als nodig is om dat te bereiken.

Tot op heden lukt dat aardig: de huidige rente is 0,23%. Maar dat betekent wel dat de centrale bank nu ruim een half biljard yen (dat zijn 15 nullen) op de balans heeft, meer dan de helft van alle uitstaande Japanse overheidsobligaties. Tien jaar geleden was dat nog maar 10%.

Volkomen onverantwoord zult u zeggen. De inflatie loopt toch ook in Japan op? Ja inderdaad, deze ligt al twee maanden op rij boven de 2%. Dat hebben we in Japan lang niet gezien. De afgelopen 30 jaar was de gemiddelde inflatie 0,2%. Even ter vergelijking: in Nederland was dat gemiddeld 2,2%.

Ook de Japanse kerninflatie is gestegen, tot 0,8%. Nu hebben Japanse statistici de vreemde gewoonte om ook de energiekosten in de kerninflatie te stoppen, in tegenstelling tot de rest van de wereld. Als we de kerninflatie op een westerse manier berekenen is deze 0,2%. Er is dus eigenlijk nog steeds te weinig inflatie in plaats van te veel.

Overigens kun je een ruim monetair beleid hebben én de rente onder controle houden, maar dat betekent wel dat de stoom ergens anders het systeem moet verlaten. Dat gebeurt in dit geval via de yen. De koers van die munt is versus de dollar alleen dit jaar al met 17% gedaald.

Onder speculanten is short gaan op de Japanse obligatiemarkt een van de meest beruchte widowmaker trades geweest. Een widowmaker trade is een prachtige benaming voor een speculatie waarbij veel speculanten denken dat een onevenwichtige situatie een keer fout móet lopen. Dat gebeurt echter maar niet, waardoor de speculanten hun verliezen alsmaar zien oplopen en uiteindelijk hun verlies moeten nemen. Speculanten gokken al een jaar of dertig op een stijging van de rente, dus in de loop van de tijd zijn er genoeg weduwen bijgekomen.

Maar gezien de gigantische obligatieaankopen is het duidelijk dat de druk groter en groter wordt. Het blijft nog altijd de vraag wie hier uiteindelijk het onderspit delft, de centrale bank of de speculanten.

Voor de Bank of Japan is de keuze eigenlijk gemakkelijk. Bij het huidige beleid worden Japanse beleggers in obligaties gered en is men niet bang voor inflatie. Laten ze het opkoopbeleid los, dan steunen ze de speculanten en lijden ze zelf gezichtsverlies. Ik denk dat ze daarom nog wel even doorgaan met kopen.

Over de column van Corné van Zeijl

Corné van Zeijl is analist en strateeg bij vermogensbeheerder Actiam en belegt ook privé. Reageer via corne.vanzeijl@actiam.nl. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD.