Dat rijmt op brains
Speel de aflevering afOf luister via BNR app Spotify Apple Podcasts
Over de aflevering
Premier Mark Rutte deed aan het eind van de Troonrede iets gevaarlijks. Hij liet koning Willem-Alexander suggereren dat het best nog wel mee kan vallen met het probleem dat Rutte III slechts leunt op de helft plus één Kamerzetel. Had het kabinet-Ruijs de Beerenbrouck - nu honderd jaar geleden - er zelfs niet één minder, precies de helft? Dat kabinet voerde de achturige werkdag in en het vrouwenkiesrecht. Voorwaar geen kleine dingen!
Hiermee nam Rutte een risico. Want historici weten dat het met Ruijs uiteindelijk niet zo goed afliep. Tijdens de Troonrede van zíjn derde kabinet – in 1932 –scandeerden de communisten en daarna ook de socialisten: ‘Wie brengt honger in ons huis? Dat is Ruijs, dat is Ruijs! Wie maakt onze centen zoek? Dat is Ruijs de Beerenbrouck!’
Stel je voor dat Rutte sneuvelt op een volksfront van GroenLinks, SP, PvdA en PVV. Want ja – ook Geert Wilders maakt sinds deze week een punt van de dingen die Jesse Klaver het afgelopen half jaar hoorde in zijn kantinetour: verplegers, leerkrachten en agenten werken keihard maar verdienen te weinig. Als zelfs Wilders het niet meer heeft over migranten en Europa – zijn vaste pijnpunten - ja, dan moet er echt wat aan de hand zijn.
Rutte werpt de oppositie tegen dat zijn kabinet wel degelijk miljarden extra investeert in de publieke sector. En dat klopt ook: deze kabinetsperiode zo’n acht miljard. Toch is het gek dat dit nu gebeurt. Volgens de meeste economen had Rutte dit al veel eerder moeten doen. Zijn kabinetten bezuinigden toen het slecht ging met de economie en geven uit nu het goed gaat. Dat heet ‘pro-cyclisch beleid’. Je doet iets wat de economie zelf ook al doet, waardoor het effect versterkt wordt. Het kabinet-Rutte II van VVD en PvdA bezuinigde stevig, waardoor de economie nog verder de prut in ging. Kabinetten doen vaak op het juiste moment het verkeerde.
De geestelijk vader van de noodzaak om juist een anti-cyclisch beleid te voeren, was de sociaal-liberale econoom John Maynard Keynes. Hij hamerde erop, dat je in tijden van economische misère moest stimuleren. Gaat het goed, dan kun je oppotten, voor later.
In de tweede helft van de jaren ’70 had je het kabinet-Van Agt/Wiegel. CDA’er Frans Andriessen was minister van Financiën. Die lag voortdurend in de clinch met Arie Pais, VVD-minister op Onderwijs. Andriessen wilde fors bezuinigen, Pais niet. Andriessen riep dan: ‘Met die theorie van Keynes heb ik niets te maken.’ Keynes sprak hij uit als Kiennes. Pais riposteerde toen een keer: ‘Je spreekt het uit als Keynes. Dat rijmt op Brains, als je wel weet wat dat is!’
Deze week waarschuwden het Centraal Planbureau en de Raad van State tegen pro-cyclisch beleid. Gebruik je brains, doe als Keynes! Maar het kabinet neemt dit advies voor kennisgeving aan. Want het fijne van extra geld uitgeven is dat je – naast alle verschillen – daarover aan de oppositie geen kind hebt.
