Laatste kans

VVD-leider Mark Rutte kwam met de plechtige belofte dat er ‘geen geld meer naar de Grieken’ zou gaan. Dat geld kwam er uiteindelijk toch en de euro krabbelde weer op. Europese-Bankpresident Mario Draghi had precies de juiste toon te pakken met de belofte dat hij alles zou doen, ‘whatever it takes’, om de munt te redden.

Nu we in een gezondheidscrisis zitten met acute economische en financiële gevolgen, blijkt het opgetuigde reddingstelsel voldoende vertrouwen te geven om te voorkomen dat het systeem totaal ineenstort. De reële economie staat er nog steeds goed voor, zeggen economen. Als we nu zorgen dat er voldoende overbruggingsgeld is, kan die straks snel weer opkrabbelen.

Lees ook | Liveblog Coronavirus

Onvoldoende geleerd

Toch heeft Europa de les van de vorige crisis nog onvoldoende geleerd. Als konijnen kijkend in de koplampen, springen de regeringsleiders alle kanten op. Veel Europese Unie-landen doen wat ze plechtig beloofd hadden nooit meer te zullen doen: ze sluiten zonder overleg hun grenzen.

De leus van veel politieke leiders is dat we via Brussel alleen dingen doen die van grensoverschrijdend belang zijn. Zo bleef Volksgezondheid een puur nationale aangelegenheid. De zorg hadden we immers thuis goed geregeld. Blijkbaar stond niemand erbij stil dat een virus geen ontzag heeft voor nationale grenzen. De les voor nu is dat er op z’n minst iets van permanente coördinatie moet komen. Triest dat we zelfs voor zoiets relatief eenvoudigs als mondkapjes afhankelijk zijn van China.

Deze crisis bewijst dat grote uitdagingen in deze technologisch hoogontwikkelde wereld waar iedereen met elkaar in contact staat, niet meer puur nationaal kunnen worden aangepakt.

Luister ook | Deskundigen

De vorige Europese Commissie, die van Jean-Claude Juncker, noemde zichzelf ‘de Commissie van de laatste kans’. De euro was gered, dus presenteerde de nieuwe Commissie zich als ‘een geopolitieke Commissie’. Europa moest niet alleen economisch en financieel sterk staan, maar ook politiek ten opzichte van grootmachten als Amerika en China, zei Ursula von der Leyen. Van die stoerheid is op dit moment niet veel te zien. De Commissie kan niks als de lidstaten haar geen ruimte geven. En die lijken het belang van Europa even te zijn vergeten.

Vorige oorlog

Generaals hebben vaak de neiging zich voor te bereiden op de vorige oorlog. Maar een nieuwe crisis kan in vele gedaanten komen, zo is nu gebleken.

Vandaag zien de regeringsleiders elkaar – via het beeldscherm. Zodra ze elkaar weer echt de hand kunnen schudden, zullen ze elkaar de vraag moeten stellen: wat vinden we nou écht belangrijk om samen te doen? Anders is er misschien nooit meer een laatste kans.