Opinie | Premier van alle Nederlanders
‘Met 50 procent van de kennis moeten we 100 procent van de besluiten nemen’, zei premier Mark Rutte in week een van de coronacrisis. Inmiddels varen we al negen weken in de mist. ‘Ik heb geen seconde getwijfeld over de regie. Alleen: een goede regisseur baseert zich wel op feiten’, zei Rutte in zijn wekelijkse persconferentie.
Maar zelfs feiten zijn er voor hem in soorten en maten. Scholen werden gesloten onder druk van de publieke opinie, niet omdat feitelijk was aangetoond dat dit het beste besluit was. Mondkapjes worden verplicht in het openbaar vervoer, terwijl deskundigen twijfelen over het nut. Maar, zei Rutte in een Lubberiaanse redenering: ‘Als je niet alles weet is dat ook een feit. En dan baseer je je dus nog steeds op feiten.’
Beluister ook | Newsroom Den Haag | Bevrijdingsweek met een winstwaarschuwing
Stap voor stap probeert Rutte de crisis te managen. Bij gebrek aan politieke strijd is Ruttes ster in deze negen weken tot grote hoogten gestegen. De waardering voor zijn VVD is volgens Ipsos van 5,2 in februari omhoog gegaan naar 6,7 eind april. De VVD is verder onzichtbaar, dus dit komt allemaal op het conto van Rutte. Hij is, zoals Wim Kok zichzelf ooit introduceerde, waarachtig ‘de premier van alle Nederlanders’ geworden.
Grenzen dicht
De radicale nationalistische oppositie heeft moeite met het vinden van een koers. Plots gingen – hè hè – de grenzen dicht, maar riepen ze: let eens wat beter op hoe andere Europese landen het aanpakken. Eerst bepleitten ze een strenge lockdown; kort nadat Rutte maatregelen aankondigde moesten we er alweer vanaf. Zodra er echt een crisis is, hebben partijen gebaseerd op identiteit geen verhaal.
Beluister ook | Jaap Jansen | Ondergaande zon
Terecht steunen partijen als de PvdA en GroenLinks het kabinet. Maar je ziet Lodewijk Asscher en Jesse Klaver hunkeren naar de terugkeer van echte politieke tegenstellingen. Toen minister Wouter Koolmees in Op1 opperde dat in een volgend steunpakket voor bedrijven de boete op ontslag geschrapt wordt, sloegen ze alarm. Eindelijk iets om de tanden in te zetten!
On hold
Toch kun je niet eeuwig de bedrijfsvoering ‘on hold’ zetten. FNV lijkt dat beter te begrijpen. Die stelt voor dat bedrijven in een nieuwe ronde pas noodsteun krijgen na instemming van werknemers. Dan kunnen ook die de afweging maken wat voorgaat: het bedrijf overeind houden met een misschien noodzakelijke reorganisatie, of alles fixeren met het risico van faillissement.
Een jaar voor de verkiezingen die hem naar het premierschap leidden, diende oppositieleider Mark Rutte een motie van wantrouwen in tegen CDA-premier Jan Peter Balkenende. Daarmee zette Rutte zich op de kaart. In de tien jaar van zijn premierschap bewees hij met alle politieke stromingen te kunnen samenwerken. Inhoudelijk maakte dat iedereen een beetje blij, electoraal was het voor de meesten rampzalig.
Politieke midden
Over tien maanden zijn er weer verkiezingen. Een motie van wantrouwen vanuit het brede politieke midden zit er voorlopig niet in. ‘Ik wil helemaal niet de baas spelen, dat ben ik ook helemaal niet’, zei Rutte vorige week, bijna achteloos. Alle andere partijen hoorden het tandenknarsend aan.
Jaap Jansen
Politiek commentator Jaap Jansen in de wandelgangen van de macht
