Opinie | Het CDA, Trump, Biden en Het Midden

Wat bleek? Alle fractieleiders en ministers die ik sprak zouden – 'oh ja, zeker, geen twijfel' – voor Clinton kiezen. Op twee na, maar die waren dan ook van orthodox-christelijke snit. Heel af en toe hoorde je destijds iemand al wel eens stellen dat Nederland een eenpartijstaat was, maar hier klopte het. Waren wij niet allemaal Democraten? Dat velen van ons later nog wel eens zouden terugverlangen naar de oude Bush – die keurige, gematigde Republikein die Europa begreep en ons nooit zou vergeten – dat vermoedde toen nog niemand.

Uit een onderzoek van Maurice de Hond bleek afgelopen weekend dat de achterban van Thierry Baudet in overgrote mate Trump zou stemmen. En die van Wilders voor een belangrijk deel ook. Bij de overige partijen bereikt Joe Biden met een landslide het Witte Huis.

Sinds Clinton versus Bush is de komst van populistisch rechts de grootste verandering, niet onze blik op Amerika. In welke bubbel ik me ook begeef, bijna overal hoor ik vertwijfeld: hoe kan dat toch, dat zo’n Trump president wordt?

Daarom was het vervreemdend om gisteren na een lange nacht vol Amerikaanse uitslagen maar zonder conclusie de krant open te slaan en een peperdure paginagrote advertentie aan te treffen van het CDA. 'Bent u ook zo blij dat u vanochtend in Nederland wakker bent geworden?', luidde de openingsvraag. 'In een land met een midden? En niet in de Verenigde Staten, waar je Democraat bent of Republikein?'

Ja, ik ben wel blij. Maar dat heeft niet zoveel te maken met het verschil tussen hun politieke systeem en het onze. In Amerika zou het me niet veel moeite kosten mijn stem te bepalen.

De advertentie blijkt een lofzang op ‘het midden’. Dat bestaat in Amerika niet, volgens het CDA. Daar kun je slechts kiezen tussen twee schreeuwende leiders, zegt het CDA.

Ik kan me niet voorstellen dat deze advertentie nieuwe aanhang oplevert. In het blad van het Wetenschappelijk Instituut van het CDA haalde de hoofdredacteur in september nog instemmend het Amerikaanse blad Foreign Policy aan, waarin Joe Biden ‘een christendemocraat’ wordt genoemd. Dat gaat misschien ook weer wat ver, maar dat Biden een politicus is met ‘morele waarden als eer, betamelijkheid, waardigheid, burgerschap, verzoening en zorg voor kwetsbaren’, zoals uit Foreign Policy geciteerd wordt, dat klopt aardig.

Blijft de vraag wat het CDA bezielde om een dikke vier maanden voor de Tweede-Kamerverkiezingen alvast een flink deel van het campagebudget over de balk te smijten om zich af te zetten tegen Trump én Biden. In een land waar partijen die zich tot het midden rekenen getuige hun nieuwe verkiezingsprogramma’s in de praktijk van alledag niet zo heel ver verwijderd zijn van de koers van Biden.

Behalve dan de PVV, waar het CDA en de VVD al eens heel ongelukkig een coalitie mee vormden. En het Forum voor Democratie waarmee het CDA nu bestuurt in Limburg en Brabant. Dááraan moest ik bij die advertentie vooral denken. Maar dát zal het CDA toch niet bedoeld hebben?

Over Jaap Jansen

Politiek commentator Jaap Jansen in de wandelgangen van de macht. Luister live donderdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/jaap-jansen, Apple Podcast of Spotify.