Opinie | Alle macht aan de assistenten

Nee, mij viel iets anders op. Twee dingen eigenlijk. Net als bij veel andere partijen vindt er op de lijst grote schoonmaak plaats. Ruim de helft van de zittende Kamerleden wordt er uitgebonjourd.

Wat bij de VVD meteen in het oog springt is de hoeveelheid assistenten en voormalige assistenten van ministers, staatssecretarissen en de fractie. Ik noem ze even snel op, dan wordt het meteen duidelijk:

3. Sophie Hermans

4. Bente Becker

6. Bas van ’t Wout

7. Mark Harbers

12. Eelco Heinen

16. Thom van Campen

20. Ingrid Michon

21. Peter Valstar

30. Ruben Brekelmans

31. Pim van Strien

34. Daan de Neef

Eén op de drie kandidaten is of was het hulpje van een andere VVD’er. En dan staan er lager op de lijst ook nog een aantal.

Nu kun je zeggen: dat is toch handig, die mensen weten hoe het werkt op het Binnenhof, ze hebben geen inwerktijd nodig. Ook de SP doet het zo: talentvolle medewerkers komen na een tijdje op de lijst. Soms wordt een vertrekkend Kamerlid daar zelfs opgevolgd door zijn medewerker. Politiek is een ambacht, dus het is niet gek dat de leerling zijn meester opvolgt.

Kanttekeningen

Toch zijn er kanttekeningen te plaatsen bij zo’n lijst vol assistenten. Is er dan nog genoeg ruimte voor lokale en provinciale talenten die op heel andere plekken dan de Haagse vierkante kilometer hun belangrijkste ervaring hebben opgedaan? Die zijn heus wel te vinden, ook al is de recruteringsbasis steeds smaller geworden. Telde de VVD in 1982 nog meer dan honderdduizend leden, nu zijn het er nauwelijks 23.000.

Luister terug | VVD-kandidaten Tweede Kamer bekend

Er schuilt extra gevaar in dat dit juist gebeurt bij de partij die met haar premier al tien jaar de toon aangeeft. Elke Binnenhof-watcher weet dat na zo’n periode het aantal jaknikkers groter is dan het aantal onafhankelijk denkende kritische geesten. In de premierpartij draait alles erom geen fouten te maken en lastige problemen zo snel mogelijk uit het zicht te laten verdwijnen of gewoon op het bordje van de ander te leggen.

Grootste regeringspartij

De assistenten vervullen in dit proces een hoofdrol. Zoals de Belastingdienst zich in de kindertoeslagaffaire steeds verder in de nesten werkte juist vanuit de behoefte fouten te vermijden, zo werkt dat ook in de politieke machtsmachine bij uitstek, de grootste regeringspartij. Alles marcheert dezelfde kant op.

Lees ook | De ravage van vier jaar Forum voor Democratie

Dat de nieuwe Tweede-Kamerfractie straks vol zit met assistenten voorspelt niet veel goeds. Je zou de VVD – met deze lijst - een periode in de oppositie gunnen. Om de accu opnieuw op te laden.

Over Jaap Jansen

Politiek commentator Jaap Jansen in de wandelgangen van de macht. Luister live donderdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/jaap-jansen, Apple Podcast of Spotify.