BNR logo
  • Nieuws
  • Radio
    • Programmagids
    • AEX Factor
    • Baanbrekende Businessmodellen
    • Beleggerspanel
    • Beter
    • BNR Auto-Update
    • BNR Europa
    • BNR Mobility
    • BNR Sport
    • BNR's Big Five
    • Boardroompanel
    • Boekestijn en De Wijk
    • BREEKT
    • Column Ben van der Burg
    • Column Bernard Hammelburg
    • Column Jaap Jansen
    • Column Marianne Zwagerman
    • Column Paul Laseur
    • Crypto Update
    • Cryptocast
    • De Nationale Autoshow
    • De Nieuwe Wereld
    • De Ochtendspits
    • De Top van Nederland
    • De Wereld
    • Digitaal
    • Duurzaam
    • Economenpanel
    • Eyeopeners
    • Kees de Kort
    • Koplopers
    • Lobbypanel
    • Ondernemerspanel
    • Postma in Amerika
    • Spitsbrekers
    • Tech Update
    • The Daily Move
    • The Friday Move
    • Toon van de Week
    • Vastgoed Gezocht
    • Wereldveroveraars
    • Werkverkenners
    • Wetenschap Vandaag
    • Zakendoen
  • Gemist
    • Alle podcasts
    • All in the Game
    • Amerika Podcast
    • BNR Perestrojkast
    • China Podcast
    • Column Corné van Zeijl
    • Crypto Cowboys
    • Cryptocast
    • De Ben Tiggelaar Podcast
    • Dé Klantenpodcast
    • De Legende van Satoshi Nakamoto
    • De Nieuwsdag
    • De Ondernemerskamer
    • De Technoloog
    • Een Jaar Burgemeester
    • Europa Update
    • Factcheck Europa
    • Het Bromvliegeffect
    • Het Nieuwe Geld
    • Honger
    • IJzige Tongen
    • Italië Podcast
    • Ochtendnieuws
    • Petrolheads
    • Podcast Top 40
    • De Strateeg
    • Space Cowboys
    • Spitsbrekers
    • The Road to Zandvoort
    • Ukrayina
    • Voeding van morgen
    • Vraag het Gommers
    • Werkprofessor
    • Zakendoen De Veranderaars
  • Partners
Jaap Jansen

Jaap Jansen

Opinie | Meer dualisme? Dat is makkelijker gezegd dan gedaan

29 april 2021 02 min Delen
Speel de aflevering af

Of luister via BNR app Spotify Apple Podcasts


Over de aflevering

De jonge VVD-fractieleider Hans Wiegel leerde van zijn mentor Harm van Riel hoe je omgaat met bewindslieden die iets van je willen. In het Torentje lieten ze zich de broodjes goed smaken, maar Van Riel stond al gauw weer op. 'Dank voor de lunch, wij vonden het een prettig gesprek!' Niks geen toezeggingen.

Dat was 1971. Een schoolvoorbeeld van dualisme. De regering regeert, het parlement controleert. In 1980 was Wiegel vicepremier en de sfeer heel anders. De jonge ambtenaar Herman Tjeenk Willink schreef dat jaar een rapport over regeren. Ik citeer: ‘Bewindslieden hebben de neiging het parlement in zijn dagelijks functioneren eerder te beschouwen als een belemmering in hun pogingen om een samenhangend beleid te voeren dan als essentieel onderdeel van het politieke systeem.’

Luister terug | Jaap Jansen | Een nieuwe bestuursstijl? Kalm aan, zegt Sir Humphrey

Het parlement als een belemmering, precies het beeld dat opwelt uit de vrijgegeven notulen van het kabinet Rutte-III. Dat je zo niet mag denken vond Tjeenk Willink toen al. Op dit moment doet de informateur een misschien wel allerlaatste poging om meer dualisme tussen Kamer en kabinet te bevorderen. De fractievoorzitters willen dat óók, noteerde hij naar aanleiding van de gesprekken die hij voerde.

Dikke regeerakkoorden

Maar bedoelt iedereen wel hetzelfde? Kamerleden hebben een hekel aan dikke regeerakkoorden omdat die de regeringsfracties aan het kabinet binden, méér dan het kabinet aan de regeringsfracties, blijkt uit een peiling onder Kamerleden een paar jaar geleden in opdracht van de Staatscommissie Parlementair Stelsel. En wie oppositiewoordvoerders als Geert Wilders en Renske Leijten volgt, hoort toch vooral een pleidooi om alle macht bij het parlement te leggen. De Kamer op de stoel van de regering.

Luister terug | Jaap Jansen | Hoe Tjeenk Willink zijn sublieme strategie uit 1994 opnieuw toepast

Maar dat is geen dualisme! Het probleem verandert van karakter, maar het blijft een probleem. In de notulen staat er niets over, maar ik hoor best vaak klachten van bewindslieden over de macht van het maandagoverleg tussen fractievoorzitters en de top van het kabinet. Vaak worden daar plannen gemaakt die pas daarna op het bordje van de ministers terechtkomen. Hun ambtenaren moeten er dan een onderbouwing bij bedenken.

Nieuwe politieke cultuur

Het probleem is de overmaat aan monisme, van beide kanten. Ministers willen geen last hebben van de Kamer en de Kamer wil dat het kabinet doet wat zij zegt. Een nieuwe politieke cultuur begint met de vraag: wat is eigenlijk de taak van de regering en wat is de taak van het parlement? En vervolgens moet je die aparte rollen zo goed mogelijk invullen.

In 1987, zeven jaar nadat hij constateerde dat bewindslieden het parlement vooral als belemmering zien, schreef Tjeenk Willink weer een notitie. Met de veelzeggende titel 'Kunnen politici veranderen?' Zijn antwoord was niet erg optimistisch.

Over Jaap Jansen

Politiek commentator Jaap Jansen in de wandelgangen van de macht. Luister live donderdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/jaap-jansen, Apple Podcast of Spotify.


FormatieJaap JansenKabinetPolitiekTweede Kamer
Deel de aflevering:

Volg de discussie via Facebook of Twitter

Doe mee aan de discussie op onze Facebookpagina of via Twitter (#bnr).
BNR Facebook BNR Twitter
live-studio-image

Populairste podcasts

Oekraïne-update zaterdag, dag 87

Postma in Amerika | pikante verspreking van Bush

De terugblik op 2 jaar Coronapandemie van Diederik Gommers. Deel 1

  • BNR Nieuwsradio

  • Contact
  • Frequenties
  • Files en flitsers
  • BNR Nieuwsbrief
  • Podcasts
  • RSS feed
  • Disclaimer
  • Zakelijke info

  • Dutch Podcast Awards
  • Adverteren
  • Podcast laten maken
  • Vacature plaatsen op BNR
  • Werken bij BNR
  • Stages
  • FD Mediagroep

  • Company.info
  • Energeia
  • ESB
  • FD
  • FD Mediagroep
  • Investment Officer
  • Listn
  • PensioenPro
  • Download de app

  • Privacy
  • Copyright
  • Cookies
  • Voorwaarden