Flank
We konden op Facebook al live meekijken bij zelfmoorden en verkrachtingen maar de terrorist in Christchurch voegde een nieuw genre toe, de real-timeterreuraanslag. Terwijl hij tientallen moskeegangers neermaaide met zijn machinegeweer stuurde zijn camera de beelden via Facebook zeventien minutenlang ongestoord de wereld in. De video bleef uren online en verspreidde zich als een bosbrand over internet.
De moordenaar in Utrecht zond niet live uit maar Twitter werd gisteren overspoeld met foto’s en filmpjes van de klopjacht door de politie op de dader, door nieuwsconsumenten en professionele journalisten. Het verhevigt de discussie over de rol en verantwoordelijkheid van media- en techbedrijven bij extremisme en terreur. Niet alleen tijdens de aanslagen, maar ook op weg er naartoe.
BNR-hoofdredacteur Sjors Fröhlich ging erover in discussie met Paul Jansen van de Telegraaf. ‘Mensen die hier in Nederland op allerlei flanken bezig zijn moeten om hun verantwoordelijkheid denken’ stelde hij. Hij ziet Telegraaf-verslaggever Wierd Duk op de ene en de mannen van DENK op de andere flank. ‘Mensen die af en toe verschrikkelijk kwetsen om te kwetsen.’
Nou geloof ik niet dat mensen radicaliseren door dingen die ze in de krant lezen. Misschien zelfs niet eens door de ophitsende filmpjes die DENK de wereld insmijt. Ze kunnen hooguit een zaadje planten dat in een ziek hoofd uitgroeit tot een etterend haatgezwel.
DENK zou je met drie zetels in de Tweede Kamer misschien nog wel een flank kunnen noemen. Maar de Telegraaf is dat niet, met nog altijd een dikke miljoen Nederlanders die dagelijks de krant lezen en elke maand vijf miljoen bezoekers op internet. De Telegraaf is wel een van de weinige grote mediaspelers die aandacht heeft voor de angst van mensen die hun land en hun buurt zien veranderen, zonder dat ze het gevoel hebben dat ze daar iets over te zeggen hadden.
Angst is een emotie, net als verdriet. Ratio helpt niet tegen angst. Zeggen ‘jij mag niet bang zijn’ helpt niet tegen angst. Mensen verbieden te vertellen waarom ze bang zijn, helpt niet tegen angst. Praten helpt tegen angst. Begrip helpt tegen angst. Herkenning helpt tegen angst. Echt gevaarlijke mensen zijn niet de doorgedraaide mannen met een geweer. Die kunnen hooguit vijftig mensen doodschieten.
Echt gevaarlijke mensen zijn de mensen die bang zijn voor woorden.

Marianne Zwagerman
Marianne Zwagerman is schrijver en innovatiestrateeg en geeft haar visie op het medialandschap met een scherp oog voor onafhankelijkheid en goed besteed belastinggeld.