Opinie | Stasi-praktijken

Politiek journalisten zoals Xander van der Wulp, Wouter de Winther en Joost Vullings deden lacherig over de emoties van Fleur Agema en Caroline van der Plas toen ze de minister van Justitie Dilan Yeşilgöz onlangs naar de Tweede Kamer riepen vanwege het online bespieden door de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding van Kamerleden zoals zijzelf, columnisten zoals ik en burgers die op sociale media kritiek uiten op de overheid.

De journalisten gingen onder hun gezellige Haagse stolp mee in het frame van Yeşilgöz dat de Stasi-praktijken van de Nederlandse terreurbestrijder niet meer zijn dan het aanleggen van een digitaal knipselkrantje waarmee de regering een beetje voeling houdt met het sentiment in de samenleving.

De werkelijkheid is veel grimmiger. Als burger kan je er niet achter komen of je in het sleepnet van de NCTV bent gezwommen. Ik weet toevallig dat ik wel opduik in omgevingsanalyses dankzij publicaties van gelekte documenten op Geenstijl. Dat de NCTV ons met nepaccounts en andere illegale methoden bespiedt weten we alleen door oplettende journalisten van NRC die daar vorig jaar over publiceerden.

Yeşilgöz wil de verboden werkwijze van de NCTV legaliseren in een nieuwe wet waarover behalve de NCTV niemand enthousiast is. Donderdag is er in de Tweede Kamer een rondetafelgesprek met experts die het wetsvoorstel allemaal verwerpen.  Bits of Freedom en Amnesty International waarschuwen dat de mensenrechtenschendende spionage een chilling effect heeft, zeker in de context van terrorisme. Het maakt burgers en journalisten kopschuw en ondermijnt het publieke debat en de vrije samenleving.

De Autoriteit Persoonsgegevens oordeelt dat Nederland door het bespieden verandert in een surveillancemaatschappij. 'In de systemen van de NCTV terechtkomen is een van de ingrijpendste dingen die iemand kan overkomen vanwege de potentiële impact,' zegt de privacy autoriteit, 'de NCTV deelt analyses met andere organisaties zoals de politie en de kans is groot dat zij daarop actie zullen ondernemen.'

Goed toezicht op welke data wordt opgeslagen en voor welke periode ontbreekt. De overheid eigent zichzelf een oncontroleerbare macht toe waartegen burgers zich niet kunnen verweren. En dat in een land waar nog altijd 1115 kinderen zoek zijn, ontvoerd door de overheid omdat de belastingdienst lijstjes aanlegde met burgers die ze niet vertrouwden. Een schandaal dat jarenlang onder de radar bleef van de Haagse stolpjournalisten. Hopelijk letten ze nu beter op, zeker nu zelfs mediacollega's het doelwit zijn.