Goed of Fout in Tijden van Corona

Het lijkt wel oorlog

Het lijkt ook wel oorlog soms, de verbeten strijd tegen het virus. Waarin heldhaftige zorgmedewerkers in de frontlinie een veldslag leveren op leven en dood. Triage aan de ziekenhuispoort bepaalt wie door mag naar de intensive care. Het land verkeert in een acute noodtoestand, in een collectieve staat van angst, verwarring en onzekerheid. Het openbare leven ligt stil. De café’s en theaters zijn dicht. We maken ons zorgen om de familie en dierbaren waar we niet bij kunnen zijn. Als mensen nog werken, werken ze thuis. Of het zijn de helden met een cruciaal beroep. De kantoren en straten zijn leeg. De minister-president en de koning richten zich met indringende televisietoespraken rechtstreeks tot de bevolking. Het NOS Journaal klinkt als Radio Oranje, 'De stem van strijdend Nederland'. Met dagelijks een bodycount van het RIVM, met het aantal sterfgevallen en nieuwe besmettingen.

Luister ook | Corona: Wat mag het kosten?

Autoritair leiderschap

Het ís alleen geen oorlog, mensen. Wel crisis, maar geen oorlog. De krijgsmetafoor is bedoeld om burgers en bedrijven te doordringen van de ernst van de situatie. En voor te bereiden op vergaande en kostbare noodmaatregelen die de verspreiding van het coronavirus verder moeten indammen. En de economische fall out van de pandemie zoveel mogelijk beperken. Noodmaatregelen waarop de normale democratische controle, door vrije pers en parlement, nu even niet zo goed uitkomt. Of grondrechten zoals privacy. Want snelheid is geboden. En samen staan we sterk tegen de onzichtbare vijand. De oorlogstaal is een dekmantel voor autoritair leiderschap.

Polarisatie en gemoraliseer

En dat is prima. Je zou willen dat politiek Den Haag wat vaker en op meer gebieden zo’n gevoel voor urgentie aan de dag legt. Er is - terecht - veel waardering voor de kordate manier waarop de minister-president de crisis aanpakt. Voor het kabinet Rutte III is deze crisis de electorale hoofdprijs. In de peilingen schieten ze als een raket omhoog. En de saamhorigheid in de samenleving is groot. Maar aan alle oorlogsretoriek kleeft ook een heel groot nadeel: het leidt tot blinde polarisatie en nodeloos gemoraliseer.

Zondebok

Want wie niet met ons is, is tegen ons. De bruinhemden die toch naar het strand gaan. De NSB'ers op hun coronafeestjes. De hamsteraars in de supermarkt, de groepjes wielrenners: allemaal landverraders. Ook bedrijven zijn goed óf fout. Met KLM en HEMA duidelijk boven de streep, want oranje boven. Nationale trots die tegen elke prijs gered zouden moeten worden. De Action daarentegen krijgt de volle laag en zit helemaal fout, net als verhuurders van winkelpanden.

Lees ook | 'Boekhoorn moet nu maar over de brug komen voor Hema'

Laten we oppassen dat sterke bedrijven die zichzelf weten te redden, zonder hulp van de staat en geld van de belastingbetaler, nu niet ineens de zondebok worden van deze coronacrisis.

Prettige maandag!

Lees ook | Liveblog Coronavirus