Opinie | Leugens en Statistieken
De coronacrisis kent een bijzonder grillig verloop, van de hoogste pieken naar de diepste dalen en weer terug. Economie en samenleving lijden collectief aan een manische depressie: Himmelhoch jauchzend, zu Tode betrübt. We zitten met elkaar in een emotionele achtbaan, een uitputtingsslag.
Dagkoersen van het RIVM, over het aantal besmettingen, ziekenhuisopnames en sterfgevallen en economische cijfers van het CBS bepalen de stemming. Omdat getallen en percentages in deze verwarrende tijden nog enig houvast lijken te bieden. En zicht lijken te geven op de richting waarin de crisis zich beweegt. Maar dat is uiterst bedriegelijk. Niemand weet namelijk hoe dit gaat aflopen.
Vaccin Rally
De afgelopen week was er weer één van extreme blijdschap en euforie. Pfizer en BioNtech, het zal niemand zijn ontgaan, hebben een middel getest dat 90 procent bescherming biedt tegen het virus. Met die boodschap wisten de farma-concerns een vaccin rally te ontketenen op de aandelenmarkten. Wereldwijd schoten de beurzen omhoog, in reactie op deze belangrijke doorbraak.
Niet Meer Maar Minder Faillissementen
Maar ook ons eigen Centraal Bureau voor de Statistiek deed een duit in het zakje door met spectaculaire cijfers te komen. Als dit echt de diepste crisis is sinds de jaren ’30, dan blijkt daarvan helemaal niets uit de statistieken. Je zou bijvoorbeeld verwachten dat veel bedrijven het niet meer volhouden en op de fles gaan. Maar gek genoeg zien we het omgekeerde gebeuren: Niet méér ondernemingen gaan bankroet, maar juist mínder. Oktober kende het laagste aantal faillissementen in 21 jaar.
Luister terug | Paul Laseur | Lang leve corona!
Sterkste Kwartaalgroei Ooit
Ook de Nederlandse economie als geheel vertoont alweer een ongekend herstel. In de maanden juli tot en met september groeide de economie met 7,7 procent. Nooit eerder had het CBS zo’n sterke kwartaalgroei gemeten. Niet genoeg weliswaar om de krimp in de eerste twee kwartalen in één klap goed te maken. Maar heel veel harder groeien had ook niet gekund.
Drie Soorten Leugens
Alleen zegt het allemaal niets over de werkelijkheid. Want wat hebben we nu aan een prototype vaccin als het misschien nog wel een jaar kan duren voordat iedereen is ingeënt? Veel bedrijven zijn doodziek, maar worden kunstmatig overeind gehouden met steun van de overheid. Weinig faillissementen nu betekent alleen maar dat de grote klap nog moet komen.
Lees ook | Paul Laseur | Dienstplicht voor vrouwen is achteruit emanciperen
En iemand die net z’n baan kwijt is schiet maar weinig op met een historisch groeicijfer over het derde kwartaal. Volgens een oud gezegde zijn er drie soorten leugens: leugens, grove leugens, en statistieken. Voor iedereen die nu plannen moet maken voor 2021 - beleid, strategie, een begroting – zijn de onzekerheden gigantisch en die worden alleen maar groter. Al die getallen en percentages wekken de valse indruk dat de crisis kan worden beheerst en gecontroleerd. Schijnzekerheid is gevaarlijker dan onzekerheid.
Prettige maandag!
Paul Laseur
Financieel journalist Paul Laseur houdt zijn scherpe blik op economie en maatschappij. Elke maandag een nieuwe column.