Het Vaccin | José Sanders
Het vaccineren is begonnen en daarmee lijkt het einde van de crisis in zicht, maar hoe zorgt de overheid ervoor dat genoeg mensen zich laten inenten? José Sanders, hoogleraar Narratieve Communicatie aan de Radboud Universiteit, houdt zich bezig met de vraag hoe communicatie menselijk gedrag kan sturen en zou storytelling inzetten in het vaccinatieprogramma.
Dat de woorden die je kiest van enorm belang zijn in tijden van crisis, bleek afgelopen weekend nogmaals. Naar aanleiding van de rellen in Eindhoven, gebruikt burgemeester John Jorritsma het woord burgeroorlog, maar dat had hij volgens José Sanders beter niet kunnen doen.
Groepsimmuniteit
Maar hoe doet de Nederlandse overheid het al het gaat om de communicatie rondom corona en vaccineren? In het begin heeft Rutte volgens Sanders een grote fout gemaakt door het te hebben over groepsimmuniteit. ‘Het heeft mensen op het verkeerde been gezet. Er kon daardoor een gevoel ontstaan van: 'Natuurlijk, we passen op, maar we moeten het ook allemaal een keer krijgen.' Dat is het verhaal waarmee we begonnen zijn.’ Het heeft mensen op het verkeerde been gezet en dat heeft lang doorgewerkt, meent Sanders.
Duivels dilemma
Volgens Sanders zijn mensen op dit moment vooral verontwaardigd dat het zo lang duurt voordat vaccineren in Nederland op gang komt. Maar zodra het prikken op grote schaal plaatsvinden, zal er een nieuw tegengeluid komen. ‘Als je zo grootschalig gaat vaccineren, dan gaat het toeval ook een rol spelen. Het toeval gaat maken, dat mensen af en toe, bijna gelijktijdig met het vaccin, iets ernstigs gaan krijgen. Iets wat losstaat van die vaccinatie, maar wat wel voedsel en brandstof geeft aan mensen die tegen vaccinatie zijn.' De overheid staat dan volgens Sanders voor een duivels dilemma: ga je dit tegengeluid geen aandacht geven en daarmee nog meer voedsel geven aan de tegenstem omdat ze denken dat de overheid iets verbergt, of ga je er tegenin, maar daarmee mensen sterken in hun verzetsrol? 'Je kunt het bijna niet goed doen', zegt Sanders.
Volgens Sanders zijn we dan ook op zoek naar een nieuwe weg, omdat we nu eenmaal nog nooit eerder een situatie als deze hebben meegemaakt. Eerlijkheid en transparantie zijn dan vooral van belang, want om een goed verhaal te vertellen, moet je wel weten wat er speelt. 'Weet je dat niet, vertel dat dan ook eerlijk.'
Gasten in BNR's Big Five van het Vaccin
- José Sanders, hoogleraar Narratieve Communicatie aan de Radboud Universiteit
- Eric Snijder, hoogleraar moleculaire virologie LUMC
- Jaap van Delden, programmadirecteur Covid-19 vaccinatieprogramma RIVM
- Marc Kaptein, medisch directeur Pfizer
- Cecile van Els, hoogleraar Vaccinatie Universiteit Utrecht
BNR's Big Five
Diana Matroos en Art Rooijakkers in gesprek met de hoofdrolspelers van de belangrijkste dossiers in Nederland. #BNRBigFive
