Om deze reden moet je nadenken serieus nemen

Aandachtig luisteren, samenwerken, creativiteit, kritisch nadenken: het zijn stuk voor stuk 21st century skills – een verzameling competenties die onontbeerlijk zijn in een alsmaar complexer wordende wereld.

Hoewel in onderwijsland vaak wordt gezegd dat deze vaardigheden niet echt aan te leren zijn, is nadenken – en dan vooral logisch nadenken – wel degelijk een vaardigheid die je kunt oefenen, zegt Jessica van der Schalk.

Ondergeschoven kindje

‘Logica is ten onrechte een ondergeschoven kindje geworden,’ zegt zij. ‘Het is de set aan regels die aan de basis liggen van goed kunnen nadenken.’ Zo is het heel handig als je het verschil weet tussen een causaal verband en een correlatie.

Een voorbeeld: als er veel ijsjes worden gegeten, zijn er veel verdrinkingen. De meeste mensen zullen begrijpen dat dit een correlatie is en geen oorzakelijk verband. Maar in veel gevallen is het verschil minder makkelijk op te merken. Zo dachten veel mensen dat de recente bosbanden in Australië een gevolg waren van klimaatverandering, zegt Laurens Knoop, terwijl uit onderzoek blijkt dat dit niet makkelijk hard te maken is.

Luister ook | Werkverkenners | 21st century skills: hoe los je problemen op?

Terug naar de tekentafel

Dat laat zien hoe vast we vaak zitten in onze eigen aannames. ‘Het is belangrijk om je altijd bewust te zijn van de bril waardoor je naar een situatie of vraagstuk kijkt', zegt Van der Schalk. Een manier om je blik te verruimen is door je levensmotto’s soms eens om te draaien. ‘Ik vind bijvoorbeeld dat ik van elk probleem moet leren. Als ik dat motto omdraai – problemen hoeven niet altijd ergens goed voor te zijn – word ik me bewust van een ander perspectief.’

Veel vraagstukken waar bedrijven mee worstelen zijn uiteindelijk filosofisch van aard, zegt Knoop. ‘Eenduidige antwoorden zijn er daarom vaak niet.’ Dat kan frustrerend zijn, want wat heb je er dan precies aan? Stel: je hebt een plan dat niet blijkt te werken. ‘Wie zich een kritische, filosofische manier van denken heeft aangeleerd, kan dan veel makkelijker terug naar de tekentafel. Die wist al dat het slechts een van de vele mogelijkheden was. Het voorkomt dat je gaat denken in dogma’s.’

Luister ook | Waarom gelukkig zijn bovenaan je prioriteitenlijstje moet staan

Daag jezelf uit

Tot slot: hoe kun je er als ondernemer nu voor zorgen dat er binnen je bedrijf kritischer wordt nagedacht? Dat hoeft volgens Knoop en Van der Schalk helemaal niet moeilijk te zijn. Begin een boekenclub. Bezoek cursussen en evenementen. ‘En dan niet de voor de hand liggende dingen, zoals timemanagement, maar daag jezelf uit. Durf van perspectief te wisselen.’

Genoemde boeken en series in deze uitzending:

The Circle – Dave Eggers

Black Mirror (Netflix)

Een goede man slaat soms zijn vrouw – Joris Luyendijk

Werkprofessor wordt gemaakt door BNR en Wendy van Ierschot, oprichter van VIE people en VIE tech capital. Het is dé podcast over recent wetenschappelijk onderzoek op het gebied van menselijk gedrag, met inzichten die je als ondernemer direct kunt gebruiken.