Zwaartekrachtgolfonderzoekers krijgen Nobelprijs voor Natuurkunde
Speel de aflevering afOf luister via BNR app Spotify Apple Podcasts
Over de aflevering
“Einstein was right - again!” stond er op een slide bij de bekendmaking van de Nobelprijs voor Natuurkunde. De drie Nobelprijswinnaars maakten die opmerking mogelijk met de extreem gevoelige meetapparatuur die zij ontwikkelden, waarmee de bijna onmeetbare zwaartekrachtgolven toch konden worden geregistreerd.
Einstein had niet helemaal gelijk, want zelf dacht hij dat de zwaartekrachtgolven nooit gemeten zouden kunnen worden. Rainer Weiss, Barry Barish en Kip Thorne stonden aan de basis van het apparaat waarmee dat toch lukte.
Zij werkten niet alleen, benadrukte het Nobelcomité. Er werken zo'n duizend wetenschappers aan dit onderzoek, bij onderzoeksinstituten over de hele wereld - ook in Nederland.
Weiss legde de basis voor het ontwerp van de LIGO-detector, waarmee de zwaartekrachtgolven 'gezien' werden - of gehoord, want je kunt de trilling ook als een tsjirp laten horen. Een belangrijk deel van dat ontwerp was het wegfilteren van ruis en verstoringen uit de metingen. De detector is bijvoorbeeld zo gevoelig dat golven langs de kust, op vele kilometers afstand, worden opgepikt. Weiss krijgt de helft van de Nobelprijs voor de natuurkunde dit jaar.
Lees ook
Bevestiging: Ruimterimpelingen zijn zwaartekrachtgolven
De andere helft gaat naar Barry Barish en Kip Thorne. Zij zochten uit welke astronomische gebeurtenissen zo heftig zijn dat je ze kunt meten. Ze deden daarnaast voorspellingen over hoe de meting eruit zou zien.
Luister
Mini-college: Op zoek naar de oerknal met zwaartekrachtgolven
De ontdekking van de zwaartekrachtgolven heeft een nieuwe tak van sterrenkunde mogelijk gemaakt, zegt het Nobelcomité: er is een nieuw soort telescoop ontwikkeld.
Sinds de allereerste ontdekking op 14 december 2015 zijn er nog drie nieuwe golven gemeten.
