Biologie | Bloemen die hun kleur aanpassen aan hun bestuiver

Planten kunnen door allerlei dieren bestoven worden. In Europa zijn dat bijvoorbeeld bijen en vlinders, maar ook vliegen en kevers. In de tropen wordt het ook veel gedaan door vogels en zelfs vleermuizen en nachtvlinders. Nou blijkt uit onderzoek dat het type bestuiver enorm veel invloed heeft op hoe een bloem eruit ziet.

In the eye of the BEEholder

Vogels zien goed blauw, groen en rood. Bijen zien goed ultraviolet. Bloemenplanten houden rekening met de ogen van hun bestuiver en passen de kleur daarop aan. Sterker nog: verandert het soort bestuiver, dan kan de kleur zelfs mee veranderen! En dat gebeurt in sommige gevallen al binnen een aantal generaties. Kan die kleur dan ook terug veranderen? Niet in alle gevallen, maar soms wel.

Een mooi voorbeeld van zo'n aanpassing in kleur is de klaproos. Oorspronkelijk komt hij uit het Midden-Oosten. Daar wordt hij bestoven door een kevertje dat rood goed kan zien. Daar zijn klaprozen dus ook echt felrood. Een paar duizend jaar geleden namen de Romeinen naar verluid de klaproos mee naar Europa. Alleen is hier dat kevertje niet. Hier wordt hij bestoven door bijen en die zien geen rood. En dus zijn klaprozen hier lichter en hebben ze er zelfs uv-reflectie bij geëvolueerd.

Hou oud is de oudste bloem?

Ze hebben ook naar andere interessante vragen gekeken. Zoals: hoe oud is de oudste bloem die ooit is gevonden? Ze keken daarvoor naar fossielen en moleculaire analyses. Nou zijn de eerste fossielen van bloemplanten zo'n 130 tot 140 miljoen jaar oud. Maar volgens moleculaire rekenmodellen moet dat zo'n 70 miljoen jaar eerder zijn. Een heel interessant en evolutionair significant verschil, waar zeker nog uitgebreider naar gekeken gaat worden.

In deze audio hoor je Casper van der Kooi van de Rijksuniversiteit Groningen.