Een veel snellere manier om nieuwe plantenrassen te maken

Over de aflevering

Het doel van deze onderzoekers is het maken van planten die minder gevoelig zijn voor ziekte, die minder pesticide nodig hebben en die ook nog eens gezonder zijn om te eten.

Als je een plant wilt verbeteren kan dat op verschillende manieren. Je kunt ze genetisch manipuleren, maar dat mag hier niet. En je kunt ze op de ouderwetse manier kruisen, tot je uiteindelijk de soort krijgt die je wilt. Dat is alleen een lang en kostbaar proces met een wisselende uitkomst.

Kan dit niet via een andere weg, achten Alexandre Jousset en zijn collega Mohammad Ravanbakhsh van de Universiteit Utrecht. Samen kijken ze al jaren naar de grote invloed van al die kleine beestjes tussen de wortels van planten. Eigenlijk is een plant een soort hybride tussen plant en bacteriekolonie zagen ze en toen begonnen ze te denken: kunnen we het niet via die bacteriën spelen?

Veredelen bacteriën

Een plant veredelen tot een nieuwe soort duurt vaak jaren, maar een bacterie veredelen is een kwestie van uren tot dagen. Of deze aanpak echt ging werken zijn ze vervolgens gaan testen in het lab. In de ene setting lieten ze de genen muteren van de plant zelf en in de andere setting alleen de genen van de bacteriën.

Ze mikten daarbij op genen die de voedingswaarde verbeterden en die de weerstand van de plant sterker maakten. En wat zagen ze: beide aanpakken werkten vrijwel evengoed. Hoe gaat dat er dan in de praktijk uitzien?

Even met je spinazie naar het lab

Nou stel je hebt een veld vol spinazie, maar de plantjes zijn niet zo sterk en je wilt de voedingswaarde verbeteren. Dan ga je met je plantje naar Utrecht. Daar gaan ze eerst kijken, wat kan er genetisch beter? Welke genen zijn nodig voor die verbeteringen? En dan zoeken ze daar als een soort matchmakers de juiste bacteriën bij, die deze genen stimuleren. En binnen een paar maanden hebben ze dan een nieuwe verbeterde spinazieplant voor je klaar, terwijl normaal veredelen jaren kan duren.

Voor de zekerheid hebben de onderzoekers alvast een spin off gelanceerd, mocht de vraag groot zijn. Voor nu hopen ze vooral op gezondere plantjes en een verduurzaming van de landbouwsector. Want als je plantjes zo maakt dat ze minder water, meststof en pesticiden nodig hebben, dan is iedereen blij.

In deze audio hoor je onderzoeker Alexandre Jousset van de Universiteit Utrecht. De paper vind je hier: Targeted plant hologenome editing for plant trait enhancement.