Malariaparasiet verstop zich in onze bloedbaan tijdens het droge seizoen

Malaria wordt verspreid door parasieten. Als een mug ons prikt dringt die parasiet onze bloedbaan binnen en daar besmetten ze menselijke rode bloed cellen en vermenigvuldigen ze zich. De meeste besmettingen vinden plaats in de natte maanden van het jaar. In delen van West Afrika is dit ongeveer van juli tot december. Dat is ook logisch, want in dat seizoen zijn er de meeste muggen en verspreid de ziekte zich makkelijker.

Maar hoe kan het dan dat ze elk jaar met zoveel terugkomen? Terwijl er een heleboel droge maanden zijn met veel minder muggen. Wat doen die parasieten om die periode te overleven? Silvia Portugal van de Heidelberg universiteit in Duitsland en haar collega's vonden het antwoord. Ze vergeleken besmettingen uit de regenseizoenen met besmettingen uit de zomerseizoenen en daar ontdekten ze een belangrijk verschil.

Verstoppertje in de bloedbaan

Ze zagen dat de parasiet in het regenseizoen een molecuul produceerde waardoor besmette cellen vast blijven plakken aan de wand van onze bloedvaten. Dit doen ze zodat ons lichaam de besmette cellen niet goed op kan ruimen. In de zomer produceert de parasiet deze moleculen echter niet. De meeste besmette cellen werden daardoor juist wél door het lichaam weggewerkt. Dit zorgde ervoor dat de parasiet nog maar in kleine getale overbleef en zo ongezien kon blijven rondhangen in het lichaam. Werd het buiten weer nat, dan ging de parasiet terug naar volle aanvalsmodes.

Een belangrijke les van dit onderzoek is dat het niet genoeg is om alleen te kijken naar de zieke mensen bij het bestrijden van malaria. We zullen nog net iets slimmer moeten zijn om deze parasiet te verslaan. Gelukkig hebben we daar nu weer wat extra munitie voor.

Lees meer over het onderzoek op de site van Nature: Increased circulation time of Plasmodium falciparum underlies persistent asymptomatic infection in the dry season.

Luister verder: Het menselijke immuunsysteem kan de malaria-parasiet zélf bestrijden.