Slaaptekort rommelt met de angstverwerking in ons brein

Slaap is essentieel voor het opslaan en verwerken van herinneringen en een slaaptekort - weten we - beïnvloedt ons leervermogen en geheugen. Als je dan kijkt naar angstverwerking dan wordt daarbij ook dat leervermogen gebruikt. Je kunt het zo zien: je hersenen kunnen de angstherinnering, als er geen sprake meer van gevaar is, verdrukken met een nieuwe herinnering. Met een minder angstige associatie. De onderzoekers in deze studie wilde weten: kan een slaaptekort dat verwerken van angstherinneringen ook verstoren?

Ze lieten daarvoor drie groepen gezonde mensen in een slaapcentrum slapen. Eén groep sliep helemaal niet, één groep werd na vier uur wakker gemaakt en miste daarmee de uren met de meeste REM-slaap en een derde groep sliep normaal.

Angstoefening

Met alle drie de groepen voerden ze een experiment uit waarbij de proefpersonen in een scanner naar drie kleuren moesten kijken. Bij twee van die kleuren werd een licht en ongevaarlijk schokje gegeven. Eén kleur was 'veilig'. Toen veranderde ze iets: één van de twee 'gevaarlijke' kleuren gaf ineens geen schokje meer. Op zo'n moment kunnen de hersenen aan de slag om de angstherinnering om te zetten. Ze herhaalden het experiment aan het einde van de dag nogmaals om te kunnen zien wat het brein had geleerd.

Wat zagen ze nou bij de groep die een halve nacht had geslapen: bij deze proefpersonen was er zowel bij het eerste als het tweede experiment meer activiteit in het hersengebied dat wordt geassocieerd met angst. In het gebied waar juist angstcontrole plaatsvindt zagen ze minder activiteit. De groep die gewoon had geslapen had in beide gebieden activiteit in de ochtend, maar had aan het einde van de dag geleerd de angst te verwerken. De groep die helemaal niet had geslapen, had een uitgestelde reactie, maar leek daarin uiteindelijk meer op de goede slapers.

Sneller angstig

Wat kunnen we hier van leren? Mogelijk dat een halve nacht niet slapen slechter voor je is dan een hele nacht niet slapen. Maar wat de onderzoekers ook denken is dat zo'n halve nacht mensen gevoeliger maakt voor angststoornissen. Zeker in beroepen waarbij én een slechte nachtrust én heftige ervaringen een rol spelen zou dit negatieve gevolgen kunnen hebben. In vervolgonderzoek willen ze het experiment herhalen met mensen die traumatische ervaringen hebben gehad om het mechanisme nog beter te kunnen begrijpen.

In deze audio hoor je Edward Pace-Schott van Harvard Medical School. Voor dit onderzoek werkte hij samen met onderzoekers Anne Germain en Jeehye Seo. Meer over hun werk lees je hier: Sleep loss hijacks brain’s activity during learning.