Hoe werkmieren in noodsituaties de koningin worden

Een miersoort in India heeft een uitzonderlijke oplossing als de koningin van de kolonie plots sterft of verdwijnt: werkmieren die zichzelf transformeren tot koningin.

In eerder onderzoek werd al ontdekt dat het brein van deze mier van grootte kan veranderen, afhankelijk van de positie in de kolonie. Als de koningin ontbreekt, ontstaat er een soort toernooi waarin de mieren met elkaar vechten om de vrijgekomen positie, waarna in de winnaar de transitie ingang wordt gezet. Daarbij verandert de grootte van het brein en vormt het voortplantingssysteem, zodat de voormalig werkmier nu kan zorgen voor de volgende generatie.

Onderzoekers hebben nu ontdekt welke hormonen en genen hierbij een rol spelen. Eén hormoon stuurt het vormen van werkmieren aan en eentje het vormen van de koningin. Dat konden ze testen door deze hormonen aan 10-dagen oude mieren te geven. Ze bleken zo inderdaad te kunnen sturen welk van de twee functies de mier kreeg.

Beide hormonen blijken hetzelfde mechanisme te beïnvloeden dat vervolgens bepaalt welke genen aan- en uitgaan in de mier. Wat nog wel een mysterie is: hoe kan het dat omgevingsfactoren een switch in gang kunnen zetten tussen beide functies? Wat zorgt nou precies voor meer van het ene hormoon dan het andere?

Maar ook: vinden we misschien een vergelijkbaar mechanisme in andere diersoorten?

Lees meer: A Single Transcription Factor Changes Ants to Queens. Credit afbeelding: Karl Glastad - Berger Lab.