De geschiedenis van de koortslip

Twee derde van de wereldbevolking onder de 50 draagt het herpesvirus bij zich dat een koortslip kan veroorzaken. Nu is het wetenschappers eindelijk gelukt om het virus ver terug in de tijd te volgen.

Ondanks dat het herpesvirus dat de koortslip veroorzaakt nu zoveel voorkomt onder mensen – varianten ervan zijn overigens ook te vinden in dieren, zoals vleermuizen en koraal – was oud materiaal van het virus amper bekend. Herpes is miljoenen jaren geleden ontstaan, maar van de huidige stam van het koortslipvirus was een variant uit 1925 de oudste die ooit werd gevonden. Wanneer is onze variant ontstaan? En waarom heeft het zich over zo'n groot deel van de wereld verspreid?

Onderzoekers van de universiteit van Cambridge weten inmiddels meer. Ze vonden een aantal oeroude stammen van het koortslipvirus, waarvan eentje 1500 jaar oud was. Makkelijk was dat overigens niet. Ze bestudeerden het DNA van 3000 archeologische opgravingen en vonden maar 4 gevallen van herpes. Van die vier varianten hebben ze nu het genoom uitgeplozen.

In combinatie met andere onderzoeken is nu duidelijk dat de huidige stam van het virus zo'n 5000 jaar geleden moet zijn ontstaan. Tijdens de Bronzen Eeuw, de migraties naar Europa en een enorme piek in de bevolkingsgroei. Wat de rappe verspreiding ook heeft moeten versnellen denken de onderzoekers: zoenen. Iets wat in het westen helemaal niet gebruikelijk was, maar wat in die tijd is meegereisd met migranten en als plezierige gewoonte is afgekeken.

Het volgende doel van de onderzoekers: herpesstammen vinden uit de tijd van Neanderthalers om de evolutie van het virus nog beter te begrijpen.

Lees meer: Prehistoric roots of ‘cold sore’ virus traced through ancient herpes DNA.