Woordwaarde

#17 Mark en Hugo’s metaforen

BNR Webredactie,
Maria Punch

vrijdag 8 januari 2021, 13:46

Het sprintje en de marathon, de golf die over ons heen spoelt, de dijk die op doorbreken staat. In de persconferenties van premier Rutte en minister De Jonge over de corona-aanpak barst het van de metaforen. En die zijn méér dan alleen franje. Een goede metafoor krijgt vat op ons brein, zegt taalstrateeg Sarah Gagestein.

Maandelijkse podcast over taal en communicatieBNR

17 miljoen mensen

Ga er maar aan staan. De communicatieteams van premier Rutte en minister De Jonge hebben een enorme opgave. Hoe bereik je 17 miljoen mensen met één verhaal? Taalstrateeg Sarah Gagestein volgt de persconferenties met bovengemiddelde belangstelling. Het valt haar op dat de speechschrijvers wegblijven van oorlogsretoriek. In de toespraken zijn veel ‘reismetaforen’ te vinden: 'we staan op een tweesprong', 'vaccinatie is de weg die ons uit de crisis moet leiden' en niet te vergeten 'de routekaart en het dashboard'. Dat past bij deze pandemie: het is een verhaal van de lange adem.

Puzzel leggen

Soms grijpen de tekstschrijvers net mis, vindt Gagestein. Zo gebruikte minister De Jonge in december een wat zwabberende beeldspraak over een doos met puzzelstukjes. Volgens Gagestein kan een goede metafoor wel degelijk blijven hangen, onze interpretatie kleuren en zelfs ons gedrag beïnvloeden. Wetenschappelijk onderzoek uit de VS laat zien dat twee groepen die gelijke data kregen maar een tekst met een andere metafoor erin, tot andere conclusies komen. Een goede metafoor moet ons vooral helpen om het onzichtbare zichtbaar te maken: juist een virus is onzichtbaar. In het beste geval kan een metafoor zelfs ontroeren. Dan raakt die een gedeelde emotie. En ook dat is tijdens een crisis mooi meegenomen.

Gast

Sarah Gagestein is taalstrateeg en framing expert. Ze schreef twee boeken: Word meesterframer (met co-auteur Jolijn Mes) en Denk niet aan een roze olifant. Gagestein adviseert allerlei bedrijven en organisaties op het gebied van taal, framing en nudging.

Host

Maria Punch is stemcoach, schrijftrainer en taalwatcher bij BNR. Ze wil alles weten over de impact en functionaliteit van de taal die we elke dag gebruiken. Maria heeft 17 jaar ervaring in de journalistiek als radionieuwslezer, redacteur, samensteller en trainer.