32: Bewustwordingscampagnes

Ben je je wel bewust van [bent u zich…] de desastreuse gevaren van regen en de toenemende stroom toeristen? Mediastudent Iris Verhulsdonk begint de uitzending met een item van twee voorbeelden van bewustwordingscampagnes. In de 32e aflevering buigen de mediadoctoren zich over dit soort campagnes waarin mensen worden opgeroepen zich bewust te worden van een bepaald onderwerp of probleem. Samen met Wouter Oomen (hij onderzoekt campagnes aan de Universiteit Utrecht onderzoek) en Jeroen Weghs, (hij schreef een artikel over #zeghet), vragen we ons af wat de zin is van bewustwordingscampagnes. Vincent legt uit dat het gaat om campagnes die je oproepen om een bepaald onderwerp of probleem bespreekbaar te maken, zonder call to action. Er wordt dus geen geld of een lidmaatschap van iemand gevraagd. Via de campagne #zeghet konden vrouwen en mannen op twitter hun ervaringen delen over seksueel geweld. Jeroen Weghs bespreekt waarom hij hierover een artikel heeft geschreven. Wouter Oomen doet onderzoek naar campagnes waarbij fondsen werven en geld inzamelen wel het doel is. Hij legt uit dat bewustwordingscampagnes niet direct bijzonder zijn, maar dat het wel belangrijk is om ons af te vragen in hoeverre speaking up ook daadwerkelijk iets veranderd. De overheid is voor sociale veranderingen altijd een belangrijk instituut geweest, maar het internet is nu een soort zero institution geworden, waarin het heel makkelijk is om problemen te bespreken zonder dat er daadwerkelijk iets mee gebeurd. We discussiëren over hoe dergelijke campagnes inzetten op sociale druk. Er heerst gedeelde ethiek, waarbij mensen zich verplicht voelen om mee te doen met de menigte om bepaalde maatschappelijke betrokkenheid te laten zien. In tegenstelling tot campagnes in de jaren 90 waarin vanuit een helikopter perspectief werd ingespeeld op emoties door zielige, arme mensen te tonen, proberen campagnes nu in te spelen op reflectiviteit en self awareness. Mediastudent Folkert Koehoorn interviewt Pieter Brokx, directeur van de Hiv Vereniging Nederland, over de campagne Hiv uit de Kast voor het algemeen publiek en mensen met hiv. Brokx legt uit dat de vereniging naar aanleiding van eigen onderzoek te weten is gekomen dat veel mensen met hiv nog stigma ervaren. De hoop is om door middel van deze campagne met positieve voorbeelden van mensen met hiv dit stigma te verminderen of zelfs doorbreken. De campagne zal in 2016 en 2017 nog herhaald worden en ergens tussen door wordt een meetpunt gepland. In de studio praten we verder over of een campagne als Hiv uit de Kast zin heeft. Wouter stelt dat het probleem eerst benoemt moet worden, voordat het besproken en verbroken kan worden. Er is eerst bevestiging nodig! Linda en Wouter leggen uit waarom campagnes nu een subtielere vorm van marketing zijn geworden. Een van de bekendste bewustwordingscampagnes zonder call to action was Kony 2012, waarin de organisatie Invisible Children de gruweldaden van Joseph Kony (link naar info over Kony?) in Oeganda onder de aandacht bracht. Invisible Childeren publiceerde in 2012 een korte documentaire op YouTube, die binnen een maand 100 miljoen keer bekeken werd. We vragen ons af wat deze campagne eigenlijk heeft opgeleverd? Niemand heeft een idee wat er met Kony is gebeurd. Vincent benadrukt dat de campagne uiteindelijk een oproep was aan westerse landen om zwaardere militaire middelen in te zetten tegen Kony. Wouter merkt op dat hier ook een interventionistische gedachte achter zit en dat ook deze campagne weer om een spiegelbeeld van jezelf vraagt: door te delen laat je zien hoe goed bent door ook tegen Kony te zijn. We concluderen dat het niet mogelijk is om geld te geven, zonder te weten wat het probleem echt is: benoeming en bewustwording en intrinsieke motivatie is dus nodig. De vraag blijft of het ook sociale verandering oplevert.