Alle Europese kencentrales onvoldoende veilig

Geen enkele kerncentrale in Europa is helemaal veilig. De stresstest is gedaan na de ramp met de kerncentrale Fukushima in Japan. De Europese Commissie publiceert het rapport formeel pas later deze week, maar de belangrijkste conclusies zijn maandagavond uitgelekt en in het bezit van BNR.

Inmiddels heeft BNR ook de volledige versie van de resultaten van de stresstest voor kerncentrales in handen gekregen. Klik hier om alle uitkomsten te lezen.

Borssele
Ook de Nederlandse centrale in Borssele is onderzocht. In het lijvige onderzoeksrapport staat dat de commissie vindt dat de beveiliging tegen overstromingen beter kan, zegt verslaggever Laurens Boven die het helemaal heeft doorgenomen: "De commissie maakt zich zorgen over de kans op overstromingen, die groeit en daarom moeten de dijken worden versterkt."

Ook moet onderzocht worden of ondergrondse pijpen wel bestand zijn tegen zware vorst en verder zet de Europese Commissie vraagtekens bij de back-up voor als de stroom uitvalt, zegt Laurens Boven: "De noodstroomvoorziening moet veel 'robuuster'. Er moeten bijvoorbeeld ontluchtingskleppen komen die je afstand kan bedienen als er in de centrale wat mis gaat."

GroenLinks wil debat
Naar aanleiding van de berichtgeving van BNR heeft GroenLinks-kamerlid Liesbeth van Tongeren een debat aangevraagd met minister Maxime Verhagen van Economische Zaken, maar daar bleek geen meerderheid voor te zijn in de Kamer.

Zij wil de kerncentrale in Borssele sluiten om tientallen miljoenen euro's te besparen die anders nodig zijn om de veiligheid ervan op orde te brengen.

"Het nieuws over Borssele is natuurlijk schokkend nieuws, vooral wanneer we minister Verhagen maanden achtereenvolgens keer op keer hebben horen zeggen dat de Nederlandse centrale in tegenstelling tot de Japanse centrale helemaal veilig is. En nu blijkt toch anders", zegt Liesbeth van Tongeren op BNR.

"GroenLinks had in juli een al motie ingediend omtrent de veiligheid van de kerncentrale in het Belgische Tihange. Die is toen niet aangenomen. Verhagen vond toen België verantwoordelijk voor hun eigen reactoren", zei Tongeren een maand terug op BNR.

"Er zijn het afgelopen jaar meerdere rapporten door Verhagen naar de Tweede Kamer gestuurd, waarbij wij in de Kamer zeiden dat hij moest onderzoeken of sluiten. Draaien is opknappen. Ik zelf vermoedde al dat in tegenstelling tot alle andere centrales Brossele niet helemaal goed kon zijn. Nu is het eindelijk bevestigd door een externe autoriteit."

Commissie bespreekt rapport woensdag
De woordvoering van Europees commissaris Günther Oettinger van Energie wil inhoudelijk niet ingaan op de berichten.

Wel werd bevestigd dat het onderwerp woensdag in het wekelijks overleg van de Europese Commissie zal worden besproken. Donderdag zal de commissaris het rapport aan de buitenwacht presenteren.

Voorgelogen
"We zijn steeds voorgelogen over de risico's die we nemen door middenin in zo'n hoogontwikkelde en zeer dichtbevolkte economieën als in West-Europa dit soort gevaarlijke kerncentrales neer te zetten", zegt duurzaam ondernemer Maurits Groen op BNR.

"Echt verrast ben ik niet, maar toch ook wel weer geschrokken over het feit dat zelfs in landen als Zweden en Finland de boel niet op orde is."

Onderschatting
Eerder toonde europarlementariër Bas Eickhout van GroenLinks zich het meest verbaasd over het feit dat een kernland als Frankrijk op heel veel fronten niet voldoet aan de zwaardere tests.

"Ik heb het gevoel dat er een bepaalde onderschatting is. In die zin denk ik dat er nog altijd het gevoel is van 'ja, in Tsjernobyl en Fukushima is het heel aardbevingsgevoelig, dus dat soort risico's lopen wij minder'." 

Wat vooral belangrijk is, is dat er noodaggregaten en nieuwe noodkamers zijn. Ook dat soort voorzieningen heeft een aantal kerncentrales niet. Het is natuurlijk wel problematisch dat je niet heel erg goed in scenario's doordenkt dat je altijd een achtervang hebt. Dat was nou juist wat er ook mis ging in Fukushima." 

Veel geld nodig
Het upgraden van alle Europese centrales betekent een investering van 10 tot 25 miljard euro, is de voorlopige schatting van de Europese Commissie. In geen enkele centrale is de situatie helemaal in orde, maar de verschillen tussen de 134 centrales zijn groot.

In sommige gevallen kosten de upgrades slechts 30 miljoen euro, in andere gevallen 200 miljoen.

Meer voorbeelden
Wanneer de stroom uitvalt, is er in vier centrales in Zweden en in Finland minder dan een uur tijd om de centrale in een veilige modus te zetten. Het blijkt ook dat slechts in vier landen extra veiligheidssystemen bestaan die volledig los staan van de normale systemen en in slechts zeven landen de centrales zijn uitgerust met mobiele nood-dieselgeneratoren.

Verder constateert de Europese Commissie dat zowel in Duitsland als in Frankrijk de centrales niet zijn uitgerust met seismologische meetapparatuur. In Frankrijk zijn veel centrales niet genoeg beveiligd tegen aardbevingen en overstromingen.

Nederlandse investeringen
Kerngeleerde Wim Turkenburg van de Universiteit Utrecht was betrokken bij het uitvoeren van de stresstest in Borssele. "Ik weet dat in Nederland investeringen lopen tegen enkele tientallen miljoenen euro's", zegt hij tegen BNR's Laurens Boven.

"Maar ik ben niet verrast wat over Borssele wordt gezegd. Ik schrik wel van andere Europese kerncentrales. Er zijn inderdaad centrales waar een ramp als in Fukushima zou kunnen gebeuren."